डुब्दै गरेको एउटा अनौठो सहर
देख्दा लाग्छ यो पूरै सहर पानी माथि–माथि तैरिइरहेको छ। इटलीको उत्तर–पूर्वी भेनिस समुद्रमाथिको सहर हो। यसको सुन्दरता अनि अनौठोपन हेर्न हरेक वर्ष लाखौं मानिस त्यहाँ पुग्छन्।
पानीमाथि तैरिएर अनौठो सुन्दरता बोकेको यो सहर अब त्यही समुद्रको पानीमै मिसिने हो कि भन्ने डर त्यसको छालजस्तै उचालिएको छ।
तीन वर्षअघि समुद्रमा आएको आँधीका कारण समुद्रको पानी सहरभरि भरिएको थियो। त्यो बेला सहरका मानिस निकालेर सुरक्षित स्थानमा सारिएको थियो।
सहरवासीमात्रै होइन, पूरै सहर अनि सहरको इतिहास झल्काउने कैयौं सम्पदा त्यो आँधीले वर्वाद गरिदियो।
फेरि यस्तै खतराबाट यो सहर बचाउनका लागि एड्रियाटिक सागर किनारामा बाँध लगाएको छ। जसलाई ‘मोसे ब्यारियर’ भनिन्छ।
जलवायु परिवर्तनका संकेतहरूले यो सामुद्रिक सहरलाई निकै सताइरहेको छ। समुद्रमा पानीको मात्रा बढिरहेको छ। विज्ञहरू भन्छन् ‘यही स्थिति बढ्दै गए सायद त्यो किनाराको बाँधले समुद्रको छाल रोक्न सक्दैन।’ र फेरि पनि त्यो सहर समुद्रको लहरले डुब्न सक्छ।
अब सरकारले यो सहरलाई बचाउनका लागि अर्को एउटा नयाँ उपाय रचेको छ। जसअनुसार समुद्रको पानीलाई भेनिस सहरको जमिनमुनि भरिनेछ र सहरलाई माथि उठाउने कोसिस गरिनेछ।
डुब्दै गरेको एउटा अनौठो सहर
पानी माथिको यो सहर कसरी बस्यो होला? इतिहासकार क्लेयर ज्यूडका अनुसार यो एउटा मध्ययुगिन सहर हो। जसलाई एउटा विशाल खाडीमा बसाइएको थियाे। त्यसको वरिपरि विशाल एड्रियाटिक सागरमा टाढा टाढा बग्दै बग्दै आएका नदीहरू मिसिन्थे।
‘त्यो समय इटलीमाथि निरन्तर आक्रमण भइरहन्थ्यो। ती आक्रमणबाट बच्नका लागि त्यो बेला पानीको बीचोबीच सहर बसाइएको थियो। अनि पानी भरिएका खाडलहरूमा माछाहरू हुन्थे र जमिनमा तरकारी उब्जाउन सजिलो थियो।’
तर पानीले भिजेको त्यो दलदलमाथि सहर बसाल्न निकै कठिन थियो। त्यसका लागि त्यो थिलथिलो जमिनलाई ठोस बनाउनेपर्ने थियो। जसका लागि मानिसले एउटा अनौठो उपाय लगाए।
उनका अनुसार जमिनलाई सारो बनाउनका लागि त्यो दलदलमा काठहरू गाडिए। अनि सतहमा ढुङ्गा र इँटाहरू छापियो। जसमाथि महल बने। गिर्जाघरहरू ठडिए। त्यो बेला पानीमुनि करोडौं काठका खम्बाहरू गाडिएका थिए। एकप्रकारले त्यो पानीमुनिको जंगल नै थियो।
सहर त लगभग मजवुत भयो। तर पनि समुद्रको पानी सहरका लागि खतरा नै थियो। समुद्रको ज्वार उर्लेर सहरमा पस्थ्यो।
यस्तो बाढीलाई इटलीमा ‘एक्वा आल्टा’ भनिन्छ। जो निकै विनासकारी मानिन्छ।
त्यो बेलाका भेनिस शासकहरूले बाढीबाट बच्नका लागि धेरै उपायहरू अपनाए। आल्प्स पर्वतबाट झर्ने नदीहरूको धार नै बदलिएका थिए। नहरहरू सफा गरिन्थ्यो। त्यसमा जमेका लेदो निरन्तर झिकिन्थ्यो। १९ औं शताब्दीमा ती खाडलमा ढुङ्गाका पर्खालहरू ठड्याइए। जसले समुद्रको पानी खाडलमा आउन सक्दैनथ्यो।
अब अर्को उपाय
सहर बचाउनका लागि अब एउटा अर्को नयाँ उपायबारे अनुसन्धान भइरहेको छ। पानीमुनि बाँधिएको बाँध बाहेक अब सहरको उचाइ बढाउनेबारे त्यहाँको नेतृत्वले काम गरिरहेको छ।
पाडुआ युनिभर्सिटीका हाइड्रोलोजी प्रध्यापक पियाट्रो टियेटिनीका अनुसार यो उपायले लगभग काम गर्नसक्छ।
उनका अनुसार जमिनको उपसतहबाट पानी अलग गरियो भने त्यसको माथिल्लो सतह धसिनसक्छ। त्यसमा पानी भरिएपछि सतह केही माथि उठ्नसक्छ। यो प्रक्रियाबाट सतह लगभग ३० सेन्टिमिटर माथि उठ्नसक्छ।
त्यसका लागि मध्य भेनिस सहरको दश किलोमिटर गोलघेरामा लगभग दशभन्दा धेरै कुँवाहरू खनिनेछ। अनि त्यसमा पानी भरिनेछ।
तर योजनाअनुसार एक मिटर माथि यो सहर उठाउन सकिँदैन। उनका अनुसार लगभग ३० सेन्टिमिटर उचाइ बढाउनमात्रै सकिन्छ।
यो लगभग १५ वर्षअघिको योजना हो। तर त्यो समय त्यहाँ पानीमुनि बाँध हालिँदै थियो। र दोस्रो योजनाका लागि बजेटको अभाव थियो।
अहिलेको नयाँ योजनाका लागि लगभग १० करोड युरो खर्च हुने अनुमान गरिएको छ। तर त्यो लागत पनि बढ्नसक्छ।
विभिन्न बैज्ञानिक अनुसन्धानहरूले पृथ्वीको तापमान बढ्दै जाँदा २१०० सम्ममा समुद्रको जलस्तर एक मिटरसम्म बढ्नसक्छ।
यदि यस्तो भयो भने भेनिस सहर अनि त्यसको आसपास पानीमा डुब्नसक्छ।
यही एउटा डर हो जसका कारण पानीमाथि तैरिइरहेको यो सहरमा विस्तारै मानिस कम भइरहेका छन्। करिब ५० हजार मानिस बस्ने यो सहर अहिले मानव गतिविधि लगभग शून्यसरी हुँदैछन्।
