१० वर्षअघि देखि बझाङका बमबहादुर बोहराको दसैं दैनिकी भेँडाच्यांग्रामै वित्छ। उनको अनुभवमा जति भेँडाच्यांग्रा ल्याए पनि पोखराबाट निरास भएर फर्कनुपर्ने अवस्था छैन। ‘पोखरामा भेँडाच्यांग्रा झार्ने वित्तिकै गोठ रित्तिन्छ। कहिलेकाहीँ अलि दिन कुर्नुपर्छ,’ उनले भने, ‘अरु ठाउँमा खासै विक्रि हुँदैन। महंगो पर्ने भएकोले पोखरा नै उपयुक्त बजार हो।’
दसैंले छपक्कै छोपिसकेको छ। अहिले पोखराको याम्दी क्षेत्रमा भेँडाच्यांग्राको हुलैहुल भेटिन्छन्। पोखरामा च्यांग्रा संस्कृति धेरै पूरानो हो। यो वर्ष उपल्लो नाका नखुलेका कारण तिब्बती भेडा च्यांग्रा ल्याइएको छैन। नेपालका विभिन्न जिल्लाबाट आएको भेँडाच्यांग्राको भाउ निकै महंगो छ।
लेकमा पाइने जडिबुटी खाएर हुर्किएका भेँडाच्यांग्राको मासु स्वादिष्ट र स्वास्थ्यका लागि पनि फलदायी हुने विश्वासले दसैंमा भेँडाच्यांग्राको माग बढी हुन्छ। बोहराले ल्याएको हुलमा रोज्जा च्याङग्राको मुल्य ४५ हजार छ। यहाँबाट एउटै च्यांग्राको मुल्य ५० हजारसम्म लिन्छन्, व्यवसायीले।
मुस्ताङको कागबेनीदेखी च्याङग्रा ल्याएर याम्दीमा बिक्रिका लागि राखेका हेम्जाका झपट बहादुर थापाले रोजेर र जोखेर दुवै हिसावले च्यांग्रा बेचेका छन्। ‘रोजेर ३८ हजार देखि ४६ हजार मुल्य सम्मका छन्। जोखेर १३ सय रुपैयाँ किलोको हिसाबले बेचेको छु,’ उनले भने, ‘जसले पहिले ल्यायो, उसैको छिटो विक्रि हुन्छ। ६० वटा ल्याएको थिएँ, २० वटा बेचिसकें।’
याम्दी पुल वारि धेरैले भेडाच्यांग्रा बेच्न थालिसकेका छन्। हेमजा र याम्दी क्षेत्रमा हिमाली जिल्ला मुस्ताङ, हुम्ला, मुगु, डोल्पा, बझाङबाट बर्सेनी ल्याएर विक्रि हुन्छन्। मुस्ताङबाट झारिएका भेडाच्यांग्रा आज आइपुग्छन्। देशका धेरै जिल्लाबाट भेडाच्यांग्रा ल्याइएपनि वर्सेनी हुने मुल्य बृद्धीका कारण अधिकांश खरिद नगरी फर्किने गरेका छन्।
बझाङबाट करिब २ सय ५० भेडाच्यांग्रा पोखरा झारेका राजेन्द्रबहादुर थामी रोज्जा च्यांग्राको मूल्य बढीमा ५० हजार रुपैयाँसम्म पर्ने बताउँछन्। बझाङमा खरिद दर नै बढी भएकाले मुल्य बढेको उनले सुनाए। ‘बझाङमै किन्दा एउटाको ४० हजार पर्याे। यहाँ ल्याउँदा महँगो त हुने नै भयो,’ उनले भने, ‘२ महिना अघिदेखि जम्मा गर्न पर्याे। पालिकालाई कर तिर्न प¥यो । अनि ल्याउँदा ट्रकको भाडा उस्तै महंगो छ।’
गत वर्ष ३५ देखि ४७ हजार रुपैयाँसम्ममा च्याङग्रा बिक्री भएकोमा अहिले सामान्य ३२ हजारदेखि ५० हजारसम्म मुल्य पर्छ। दसैंमा मासुका लागि पोखरामा खसीबोका पनि उत्तिकै बिक्री हुन्छन्। भेडाच्यांग्रा किन्न नसक्नेहरु खसीबोकामै रमाउँछन्। दसैंको बेलामा बढी मासु खपत हुने पोखरामा विशेषगरी दाङ, नवलपुर, तनहुँ, पाल्पा र स्याङ्जाबाट खसीबोका ल्याइने गरिन्छ।
