सन्ताेष पाेखरेल
पछिल्लो तीन वर्षमा तनहुँमा चितुवाको आक्रमण परेर १० जनाले ज्यान गुमाए, पाँचजना घाइते भए। सबैभन्दा बढी ७ जनाको मृत्यु गत वर्ष (२०७६) भएको थियो। २०७५ मा दुईजनाको ज्यान गएको थियो। २०७७ को अहिलेसम्म एकजनाको चितुवा आक्रमणमा परेर ज्यान गइसकेको छ। तनहुँमा भानु नगरपालिका पछिल्लो समय चितुवाले बढी मानवीय क्षति पु-याएको ठाउँ हो। त्यसबाहेक शुक्लागण्डकी, बन्दीपुर र आँबुखैरैनीमा पनि चितुवाले मानवीय क्षति पु-याएको थियो।
मानवीय बाहेक तनहुँमा चितुवाले पु-याएको पशुधन क्षति पनि डरलाग्दो छ। जिल्ला वन कार्यालय तनहुँका अनुसार २०७५ मा चितुवाको आक्रमणमा परेर पशुधन क्षतिका १० घटना भए। यो संख्या २०७६ मा बढेर ५४ पुगे। २०७७ मा अहिलेसम्म चितुवाले पु-याएको क्षतिको घटना १० पुगिसकेको छ।
मान्छेले चितुवाबाट मात्र क्षति भोगेका छैनन् कि चितुवाले पनि मान्छेबाट ज्यान गुमाउनु परेका घटना छन्। यो अवधिमा तनहुँमा नौवटा चितुवाले ज्यान गुमाए। १४ वटा चितुवालाई उद्धार गरियो। चितुवा मारिनुमा सबैको कारण खुलेको छैन। चितुवासँगै भालु र रतुवा(मृग) पनि मृत भेटिए। कालगतिले मर्ने बाहेक गत वैशाख २५ मा भानु–४ मा मान्छेसँगको भीडन्तमा चितुवाको ज्यानै गयो। वन्यजन्तुको आक्रमणमा परेर मान्छेले ज्यान गुमाउँदा तनहुँमा यो अवधिमा एक करोड रुपैयाँ (प्रतिव्यक्ति १० लाख) क्षतिपूर्ति वन कार्यालयले दिनुपरेको छ। त्यसबाहेक पशुधनको क्षतिपूर्ति पनि लाखौं रुपैयाँ छ।
