काठमाडौं, साउन ३२ : जुन बेला नारायण दाइले काठमाडौंमा मोमो बेच्न थालेका थिए, त्यो बेला यहाँ अहिले जस्तो ठूलो र लाम्चो आकारको मोमो पाइँदैन थियो। अचार पनि टमाटरको मात्रै हुन्थ्यो।
नारायण दाइले मोमोको आकार र स्वाद यस्तरी बद्लिदिए कि उनको नामैस्वादिष्ट मोमोको पर्याय बन्यो। उनको पसलमा मोमो खान स्वर सम्राट नारायण गोपालदेखि जमानाका नम्बर एक नायक भुवन केसीसमेत जान थाले।
नारायण दाइको मोमो पसल अहिले आफैंमा एक ब्रान्ड बनेको छ। उनी जीवित छैनन्, तर उनका पसलहरू काठमाडौंका तीन ठाउँसम्म फैलिइसकेका छन्।
अहिले पनि युवा नेता गगन थापादेखि अभिनेता आर्यन सिग्देल र लेखक बुद्धिसागर समेत नारायण दाइको मोमो पसल पुगिरहन्छन्।
आखिर नारायण दाइ अर्थात् नारायण महर्जनले कसरी एउटा सानोतिनो मोमो साम्राज्य नै खडा गरे त?
सायद नारायण दाइले पनि टूथपेस्ट व्यापारको त्यो कथा सुनेको हुनुपर्छ, जसबारे अझै पनि बिजनेश र म्यानेजमेन्ट विषयमा अब्बल अमेरिकी विश्वविद्यालयहरूमा समेत चर्चा हुन्छ।
यो कथा सही हो कि होइन, कसैलाई थाहा छैन। तर, यसले विश्वका उत्कृष्ट बिजनेस स्कुलमा पढ्ने विद्यार्थीहरूलाई समेत ‘सानो आइडियाले पनि व्यापारमा ठूलो परिवर्तन ल्याउन सकिन्छ’ भन्ने ज्ञान दिएको छ।
कथा यस्तो छ
सन् १९५० को दशकतिर एक अमेरिकी टूथपेस्ट कम्पनी आफ्नो उत्पादनको बिक्री बढाउने रणनीति बनाउन व्यस्त थियो। तर, कम्पनीका कार्यकारी अधिकारीहरूको दिमागमा बिक्री बढाउने कुनै गतिलो उपाय सुझिरहेको थिएन। यसैले, उनीहरूले पत्रिकामा विज्ञापन छपाउँदै बिक्री बढाउने आइडियाहरूको खोजी गर्न थाले।
एक सामान्य युवक त्यो कम्पनीमा गयो र भन्यो, ‘मसँग यस्तो आइडिया छ, जसले तपाईंहरूको बिक्री ह्वात्तै बढाउँछ। पैसा पनि खर्च गर्नु पर्दैन।’
युवकले आफ्नो आइडियाको दाम एक लाख डलर राख्यो। त्यो बेला एक लाख डलर धेरै पैसा थियो। कम्पनी हच्कियो। तर, कुनै सीप नलागेपछि त्यो युवकको आइडिया किन्न सहमत भयो।
