अङ्ग्रेजी महिनाको मे २८ अर्थात् महिनावारी स्वच्छता व्यवस्थापन दिवस। म मेरो पहिलो रजस्वला सम्झिँदै छु। पहिलो रजस्वलाअघि नै मलाई आमाले यसबारे सबै सम्झाउनुभएको थियो। यतिसम्म कि प्याड लगाउन पनि मैले रजस्वला हुनुअघि नै सिकेकी थिएँ। बाबाआमा दुवै सक्रिय राजनीति गर्नुहुन्थ्यो। त्यसैले आमा चार दिनका लागि घरबाहिर जाँदा पनि भनेर जानुहुन्थ्यो– तिमी रजस्वला भयौ भने यसो–यसो गर।
मलाई राम्ररी याद छ– पहिलोपल्ट मासिकस्राव हुँदै विद्यालय पनि गएँ। म बच्चैदेखि यति धेरै जानकार त थिएँ तर समाज हाम्रो घरजस्तो थिएन।
घरमा समस्या थिएन तर मामाघर जाँदा चाहिँ समस्या हुन्थ्यो। रजस्वला भयो भने बार्नुपर्ने बाध्यता हुन्थ्यो। नभनी लुकाउँदा प्याड विसर्जन गर्न डस्टबिनसम्म भेटिँदैनथ्यो।
अझ म हुर्केको समाजले त रजस्वलाई ‘नछुने भएको’ मान्थ्यो। यसलाई समाजले सहजै स्वीकार नगर्दा मनमा असहज मात्र महसुस हुँदैनथ्यो, कता–कता डर नै महसुस भइराख्थ्यो।
