करिब १३ वर्षअघि जापानमा भयानक भूकम्प गयाे। त्यति मात्र हाेइन सुनामी आयो र फुकुशिमास्थित आणविक प्लान्टमा दुर्घटना पनि भयो। अहिले पनि त्याे घटना सम्झिएर कापिरहेका छन् जापानका जनताहरू।
साेमबार जापानकाे इशिकावामा अचानक भूकम्प गयाे। ७.६ म्यानेच्युडकाे भूकम्पले सुजु सहरका घर मात्र ध्वस्त गरेन ६२ जनाकाे ज्यान पनि लग्याे।
तीन दिनअघि हल्लाएकाे भूकम्पले जापानका जनताहरू अत्तालिएका मात्रै छैनन् करिब डेढ दशअघिकाे भूकम्प सम्झिएर डराइरहेका पनि छन्।
जब भूकम्पले दुई मिनेट हल्लायाे
जापानका अहिलेका पीढीहरूले जीन्दगीकाे सबैभन्दा ठुलाे भूकम्पकाे सामना ११ मार्च २०११ मा गरेका थिए।
२ मिनेटले गएकाे भूकम्पले धर्तीलाई यसरी हल्लायाे कि त्यस्ताे विनाशकारी भूकम्पलाई अहिलेसम्म जापानका कुनै जनताहरूले पनि अनुभव गरेका थिएनन्।
जापानका अहिलेका पीढीहरूले जीन्दगीकाे सबैभन्दा ठुलाे भूकम्पकाे सामना ११ मार्च २०११ मा गरेका थिए। २ मिनेटले गएकाे भूकम्पले धर्तीलाई यसरी हल्लायाे कि त्यस्ताे विनाशकारी भूकम्पलाई अहिलेसम्म जापानका कुनै जनताहरूले पनि अनुभव गरेका थिएनन्।
जसले त्याे भूकम्पलाई अनुभव गरेका छन्, उसले मात्र बताउन सक्छ कि त्याे डरलाग्दाे क्षण कस्ताे थियाे? तर त्याे भन्दा पनि ठुलाे समस्या त आउन बाँकी नै थियाे।
भूकम्प गएकाे ४० मिनेटभित्रै पहिलो सुनामीले जापानको उत्तरपूर्वी तटमा सयौं किलोमिटर टाढा समुद्री पर्खाल भत्कियो र सहर र गाउँहरूमा फैलियो।
सेन्दाई शहरमाथि उडिरहेको हेलिकप्टरले लाइभ टिभीमा उक्त घटना देखाइरहेकाे थियाे।
जापानकाे सफलताकाे कथा
सन् २०११ को त्रास सोमबार फेरि फर्केको छ, तर पछिल्लो भूकम्पले जापानका लागि उल्लेखनीय सफलताको कथा पनि बताएको छ।
जापानले आफ्नो देशमा गएको भूकम्पलाई तीव्रताका आधारमा मापन गर्दैन। बरु, जमिन कति पटक हल्लिएको छ भनेर अध्ययन गर्छ। यस अवधिमा भूकम्पको तीव्रता १ देखि ७ सम्म जान्छ।
र, सोमबार इशिकावामा सबैभन्दा बढी ७ वटा भूकम्प गएको थियो। त्यहाँ सडक र पुलहरू ठूलो मात्रामा भत्किएका छन्। यसले ठूलो पहिरो निम्त्यायो तर अधिकांश भवनहरू अझै खडा छन्।
टोयामा र कानाजावा जस्ता ठूला सहरहरूमा जनजीवन सामान्य अवस्थामा फर्किसकेको छ। तर भूकम्प भने असाध्यै डरलाग्दो भएको स्थानीयहरूको भनाइ छ।
एक स्थानीयका अनुसार भूकम्प निकै भयानक थियो। समुन्द्र तटलाई छोडेर टाढा भाग्नु पर्यो। तर अहिले सबै जना घर फर्किसकेका छन्। सबै कुरा ठिक छ।
इञ्जिनियरिङको सफलता
यो इन्जिनियरिङ सफलताको असाधारण कथा हो, जुन एक शताब्दी अघि १९२३ मा सुरु भएको थियो। जब टोकियोमा भयानक भूकम्प गएको थियो।
ग्रेट कान्टो भूकम्पको नामले चिनिने यस घटनाको समयमा सहरको ठूलो भाग समतल भएको थियो। यूरोपको शैलीमा बनाइएका आधुनिक इँटाका भवनहरू भत्किएका थिए।
यो दुर्घटनापछि जापानको पहिलो भूकम्प प्रतिरोधी भवन संहिता बनाइएको थियो। त्यसबेलादेखि नै सबै नयाँ भवनहरू निर्माण गर्न इस्पात र कंक्रीटको प्रयोग गर्न थालिएको छ। एकै समयमा, काठको भवनहरूको लागि बाक्लो बीमहरू हुनु धेरै महत्त्वपूर्ण थियो।
हरेक पटक जब कुनै देशले ठूलो भूकम्पको सामना गर्दछ, क्षतिको आंकलन गरिन्छ र यी नियमहरू परिवर्तन गरिन्छ। सबैभन्दा ठूलो परिवर्तन सन् १९८१ मा आयो जब सबै नयाँ भवनहरूमा नयाँ भूकम्पका उपायहरू लागू गरियो।
सन् १९९५ को कोबे भूकम्पपछि यसमा अन्य उपायहरू थपिएका थिए।
सन् २०११ मा ९.० को विनाशकारी भूकम्पपछि यी उपायहरूको सफलता देखिएको थियो। यो भूकम्प सन् १९२३ मा जापानको राजधानीले भोगेको भूकम्पजस्तै थियो।
सन् १९२३ मा यो सहर ध्वस्त भयो र १.४ लाख मानिसको मृत्यु भयो। सन् २०११ मा ठूला गगनचुम्बी भवनहरू बगेका थिए, झ्यालहरू भत्किएका थिए तर कुनै पनि ठूला भवनहरू भत्किएका थिएनन्।
यो सुनामी मात्र थियो जसले हजारौं मानिसहरूको ज्यान लियो, जबकि जमिनमा गएको भूकम्पले मानिसहरूको ज्यान लिएन।
इशिकावाबाट भूकम्पका कारण काठका घरहरु ढलेका छन् र एउटा आधुनिक भवन ढलेको तस्वीरहरु आएका छन्। यद्यपि, समाचार च्यानलहरूले तुरुन्तै उक्त भवन सन् १९७१ मा निर्माण गरिएको जानकारी दिइरहेको छ।
यस दुर्घटनामा केही व्यक्तिको मात्र मृत्यु भएको छ भने धेरै जना घाइते भएका छन्।
तर यो सोच्न धेरै गाह्रो छ कि पृथ्वीमा कुनै अन्य देश छ जसले यस्तो भूकम्पको कम्पन भोगेर पनि कुनै क्षति बेहोरेको छैन। बिबिसीकाे सहयाेगमा
