दसैँ र खसी । मानौँ यी दुई शब्द पर्यायवाची हुन् । खसीको विकल्प बोका, च्याङ्ग्रा, भेडा, कुखुरा । नेपाली समाजमा एउटा यस्तो जबरजस्त धारणा बसिसकेको (या बसाइएको ?) छ कि खसीबिना दसैँ चल्दैन ।
मानौँ दसैँको प्रसाद नै खसीको मासु, बोका या राँगाको रगत । मासुबिनाको दसैँ, के दसैँ ? मानौँ बलि नदिई या मारकाट नगरी या रगत नचढाई दसैँको अनुष्ठान नै पूरा हुन्न । के यो धार्मिक विधिविधान नै हो त ?
मलाई लाग्छ– दसैँमा मासु खानैपर्छ भन्ने केही छैन । मासुविनाको या खसीविनाको दसैँ पनि त मनाउन सकिन्छ । आजकल त झन् मासुमात्र कहाँ हो र, मदिराजस्ता पेयपदार्थ समेत यस्ता चाडबाडको अंग बन्न थालेका छन् । यसलाई संस्कृति मान्ने कि विकृति ?
