सूचना तथा संचारप्रविधिको विकाससँगै मानव सभ्यताले ठूलो फड्को मारेको छ । महीनौं लगाएर पुग्ने चिठ्ठी इमेल मार्फत तुरुन्तै पुग्छ । शहरमा बस्ने डाक्टरले ‘टेली मेडिसिन’ मार्फत दुर्गमका बासिन्दाको स्वास्थ्य परीक्षण गर्न सक्छन् । ताप्लेजुङका कृषकहरूले संसारभरि ‘इ–कमर्स’ मार्फत आफ्नो उत्पादन बेच्न सक्छन् । सुर्खेतमा पढ्ने छोरीको स्कूल शुल्क हुम्लामा बस्ने आमाले आफ्नो मोबाइल मार्फत सजिलै तिर्न सक्छिन् ।
सूचना तथा संचारप्रविधि हाम्रा लागि अभिनव गर्न बरदान भएको छ तर संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिवले भने जस्तै यो अभिनवको अँध्यारो पाटो पनि छ । ह्याकरहरूले ‘स्टक्सनेट’ जस्ता ‘एड्भान्स पर्सिसटेन्ट थ्रेट’ वा ‘र्यानसमवेर’ भाइरस प्रयोग गरेर महत्वपूर्ण सूचना तथा संचार प्रणालीलाई आफ्नो नियन्त्रणमा लिन सक्छन् ।
सुरक्षा निकाय लगायत सरकारी ‘डाटाबेस’ हरूमा अनधिकृत प्रवेश गरी नेपालका गोप्य सूचनाहरू चोरी गर्न सक्छन् । ह्याकरहरूले ‘फिसिङ्स’ तकनिकीको प्रयोग गरेर नेपाली बैंकको ‘स्विफ्ट अकाउन्ट’ बाट पैसा निकालेर फिलिपिन्सका जुवाघरहरूमा पठाउन सक्छन् ।
साइबर सेनाको उदय
इस्वी संवत् २०१९ नोभेम्बरमा भारत सरकारले नेपालको कालापानी क्षेत्रलाई ओगटेर नयाँ नक्शा निकाल्यो भने २०२० मे महीनामा लिपुलेकमा सडक निर्माण गर्यो । लगत्तै नेपाल सरकारले पनि उक्त इलाकाहरू समेटेर आफ्नो नयाँ नक्शा निष्काशन गर्यो ।
