‘मुख देखाउन पनि लाज लाग्ने गराइस् । अझ मुख छोप्चस् । हाम्लाई कहीँको नरहनि बनाइस् । दिउँसै कालोमोसो दलिस् । तलार्इं जन्माएर मैले ठूलो भूल गरिछु । कोख रित्तो भए पनि चित्त बुझाउँदी हुम् । यो के दिन देख्न परो ! लौन अब काँ जाम् ?’
आजभन्दा तीन दशकअगाडि गाउँमा एकजना दाजुले केचाहिँ बिराम गरेछन् कुन्नि, ती दाजुकी आमैले यसरी गाली गरेको सुनेको थिएँ । जब कुनै ठूलै बिराम गरिन्छ, तब मुख छोप्नुपर्ने रहेछ ! समाजलाई नपच्ने काम गरेपछि मुख छोप्नुपर्ने रहेछ । यो त नराम्रो चिज पो रैछ भन्ने त्यतिबेला बाल मानसपटमा छोएको थियो । वर्षौँसम्म पनि मलाई लाजले मुख छोप्न कहिल्यै नपरोस् जस्तो लाग्थ्यो ।
काठमाडौंको खाल्डोमा आएपछि भने धुलो र धुवाँले मलाई मुख छोप्न बाध्य बनायो । फेरि सवारी–साधनको धुवाँले जतिबेला पनि आफूलाई बान्ता नै गराउन खोज्ने । लामो रुटमा हिँड्यो कि छाद आउने, गाडीको धुवाँले । कतिपय मेरा अग्रज दाजु–दिदीहरू त मलाई काठमाडौंबाट घर गुल्मीसम्म लैजान र ल्याउन पनि अप्ठेरो नै मान्नुहुन्थ्यो । उहाँहरूको काँधमा टाउको अड्याएर सुत्नुपर्ने, नसुते फेरि बान्ता भइहाल्ने ! लामो यात्राको कष्टले उहाँहरूलाई पनि कम्ती कष्ट हुन्थेन ।
