सेयर बजारमा व्यक्ति तथा प्रोप्राइटरसीप फर्मको व्यावसायिक कारोबारलाई करको दायरामा ल्याउने प्रयास सुरु भएको छ । गैरव्यावसायिक रुपमा गरिएको लगानी र त्यसमा आएको लाभमा पूँजीगत लाभकर लागिरहेको थियो । त्यसबाट व्यवसायका रुपमा लगानी गर्नेहरु प्रोत्साहित हुन सकेनन् । किनकि सेयर बजारमा कुनै पनि सेयरको खरिद बिक्री गर्न लगानी गर्नुपर्छ । लगानी इक्विटीमा मात्र हुँदैन । पूँजी मात्र हुँदैन, ऋण लिएर लगानी गरिएको हुन्छ । त्यसको ब्याज उसले तिर्नुपर्ने हुन्छ । कतिपय सेयर बिक्री गर्दा कुनै बेला मुनाफा भएको हुन्छ, त्यसमा कर कट्टी गरी जम्मा भएर बसेको हुन्छ ।
कुनै सेयर खरिद बिक्री गर्दा घाटा पनि भएको हुन्छ । वर्षभरिको कारोबारको हिसाब गर्दा धेरै लगानीकर्ता अहिले घाटामा रहेको अवस्था छ । तर, उसले वर्षभर कुनैकुनै कारोबार गर्दा नाफा कमाएको छ भने टीडीएसका रुपमा ठूलो रकम जम्मा गरेको हुन्छ । आयकर ऐनको प्रिन्सिपल अनुसार कुनै पनि व्यवसाय गरेको व्यक्तिले घाटामा कर तिर्ने भनेको अनुचित कुरा हो । त्यसकारण हामीले अहिले ल्याएको प्रावधानमा उसले घाटा भएपछि घाटालाई आगामी ७ वर्षसम्म सार्न पाउँछ र आगामी वर्षमा कमाएको नाफामा घटाउन पाउँछ र त्यसबेला पनि कर छुट पाउँछ । अहिले टीडीएसका रुपमा जम्मा भएको पैसा यदि कारोबार गर्ने व्यक्तिलाई घाटा भयो र त्यो पैसा तिर्नु नपर्ने भयो भने सरकारले त्यो पैसा फिर्ता वा आगामी वर्षमा कर तिर्न त्यही रकम ‘फर्वार्ड’ गर्न पाउँछ । त्यसकारण वास्तविक मानेमा प्रभावकारी करको दर अहिलेको अग्रिम कर कट्टीको तुलनामा कम हुन्छ ।
