भन भन भाइ हो,
देउसी रे..
स्वर मिलाईकन
देउसी रे..
हामी त्यसै आएनौँ
देउसी रे..
बली राजाले पठाको
देउसी रे..
एकछिन्, एकछिन्। यो बली राजा भनेको को हो? चिन्नुहुन्छ? देउसी खेल्ने सबै टोलीलाई तिनै राजाले पठाएका हुन् त? अनि त्यो एकतले टिनले छाएको छाप्रोलाई पनि किन दरबार जत्रो घर भनेको होला? अनि कसैले देउसी भन्छन्, कसैले भैलो भन्छन् यो देउसी र भैलोमा फरक चाहिँ के छ होला?
देउसी भैलो कहिलेदेखि कहाँ कसरी सुरु भएर अहिले यो स्वरूपमा आइपुग्यो? अनि देउसी खेल्नेहरू किन आफूलाई बली राजाले पठाको भनेर दाबी गर्छन्? बली राजा, देउसी भैलो र तिहारको सम्बन्धका बारेमा संस्कृतिविद् डा. जगमान गुरुङसँग गरिएको कुराकानीमा आधारित सामग्री प्रस्तुत छःं
कहाँबाट कहिले?
ती मान्छे जससँग जे पनि किन्न सक्ने सामर्थ्य छ तर धेरै इच्छा चाहना अधुरा छन्। उनीहरूले मेलौली भगवतीसँग भाकल गर्थे, लौ मेलौली भगवती मेरो इच्छा पूरा गरिदेऊ, म तिमीलाई देवदास चढाउँछु। (जसलाई भाकल पनि भन्ने गरिन्छ।)
अनि त्यो इच्छा पूरा भएपछि एउटा गरिबको छोरा किनेर मन्दिरमा चढाइदियो जसलाई देवदास भनिन्थ्यो। कसैले केटीलाई चढाउँथे। उनीहरूलाई देवदासी भनिन्थ्यो। अहिले देउकी भन्ने पनि तिनै हुन्।
त्यसरी मन्दिरमा चढाइएका देवदास देवदासी जिन्दगी भर त्यही मन्दिरमा देवताका सेवक(दास) भएर बस्नुपर्ने हुन्थ्यो। मन्दिरमा अरुले जे जति चढाउथे त्यही, जति पुग्छ त्यतिमै सामानमै सन्तोष मान्नुपर्थ्यो। यो प्रथा त्यतिबेला खुलेआम हुन्थ्यो लुकिछिपी अहिले पनि हुन्छ।
