नेपाल–भारत सम्बन्धका सबै पक्षमाथि सरकारलाई सुझाब दिन गठित नेपाल–भारत प्रबुद्ध व्यक्ति समूह (इपिजी)को प्रतिवेदन तीन वर्षदेखि परराष्ट्र मन्त्रालयको दराजमा थन्किएको छ । इपिजीको कार्यादेशअनुसार सुरुमा भारतीय प्रधानमन्त्री र त्यसपछि नेपाली प्रधानमन्त्रीलाई प्रतिवेदन बुझाउने भनिए पनि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले बुझ्न नमानेपछि प्रतिवेदन अलपत्र परेको हो । इपिजीको नेपाल पक्ष भने प्रतिवेदन बुझ्ने विश्वासमा छ ।
इपिजी प्रतिवेदनको सान्दर्भिकता यथावत् छ : डा. भेषबहादुर थापा इपिजी नेपाल संयोजक
हामी इपिजीले तयार गरेको प्रतिवेदन बुझाउन अझै प्रतीक्षारत छौँ । इपिजीले दुई देशको सम्बन्धमा देखिएका समस्या र निराकरणका उपायहरू स्पष्ट रूपमा पहिचान गरेको छ र दुवै पक्षको सहमति छ । इपिजी प्रतिवेदन हस्तान्तरण गर्न ढिलाइ भएको हो, तर प्रतिवेदनको सान्दर्भिकता यथावत् छ ।
०७५ असार १५ र १६ मा बसेको अन्तिम (नवौँ बैठक)ले एक महिनाभित्र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई प्रतिवेदन बुझाउने तय गर्दै त्यसको समन्वय गर्न इपिजी भारतका संयोजक भगतसिंह कोस्यारीलाई जिम्मा दिएको थियो । तर, कोस्यारीले नेपाली समकक्षी इपिजीका संयोजक डा. भेषबहादुर थापालाई तीन वर्षदेखि निरन्तर ‘कोसिस गर्दै छौँ’ भन्ने जवाफ मात्रै दिइरहेका छन् । थापा भारतीय प्रधानमन्त्रीलाई प्रतिवेदन बुझाउने आसमा छन् ।
‘इपिजीको प्रतिवेदन तयार भएको तीन वर्षभन्दा बढी भयो । म भारतमा कोस्यारीजीसँग सम्पर्कमा छु,’ इपिजीको नेपाल संयोजक डा. थापाले भने, ‘हामी प्रतीक्षारत छौँ । ढिला पक्कै भएको छ, तर प्रतिवेदनको सान्दर्भिकता कायम छ ।’
भारतमा प्रधानमन्त्री मोदीको दोस्रो कार्यकालको सुरुवातमा उनले इपिजी प्रतिवेदन बुझ्ने अपेक्षा नेपाल पक्षले गरेको थियो । थापाले प्रतिवेदन परराष्ट्र मन्त्रालयमा सुरक्षित स्थानमा तालाबन्द अवस्थामा राखिएको बताए । ‘इपिजी प्रतिवेदन सुरक्षित रूपमा राखिएको छ, चाबी मसँग छ,’ थापाले भने । भारततर्फ पनि प्रतिवेदन संयोजक कोस्यारीसँग छ ।
इपिजी प्रतिवेदन सदस्यबाहेक औपचारिक रूपमा कसैसँग छैन । इपिजी टोलीले अन्तिम बैठक सकिएपछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी ओलीलाई प्रतिवेदनबारे जानकारी दिए पनि प्रतिवेदन दिएको थिएन । इपिजीमा नेपालबाट डा. थापा, डा. राजन भट्टराई, सूर्यनाथ उपाध्याय र नीलाम्बर आचार्य थिए भने भारतबाट भगतसिंह कोस्यारी, डा. महेन्द्र पी. लामा, जयन्त प्रसाद र डा. बिसी उप्रेती सदस्य थिए । उप्रेतीको निधन भइसकेको छ ।
