खेतबारी जोत्न नेपालका पहाडी र तराई भेगमा हल गोरुको प्रयोग गर्ने परम्परागत चलन हो। काठमाडौं उपत्यकामा भने गोरु प्रयोग गरिँदैन। पछिल्लो समय गोरुको साटो ट्र्याक्टर प्रयोग पनि बढेको छ, पहाडी र तराई भेगमा। काठमाडौंमा पहिलेदेखि नै मानिसले खनेर गह्रा हिल्याउने चलन थियो। अहिले मेसिनको प्रयोग पनि बढेको छ।
काठमाडौं उपत्यकामा गोरु प्रयोग नगर्नुको मुख्य कारण भनेकै यसलाई पाशुपत क्षेत्रका रूपमा मानिनु हो। यहाँ पशुपतिनाथको अस्तित्व रहेको मानिन्छ। गोरुलाई पशुपतिनाथको बाहन मानिन्छ। सोही कारण उपत्यकावासीले गोरु जोत्नु भनेको पशुपतिको बाहनलाई जोत्नु रहेको मान्ने गर्छन्।
आफ्नो बाहन प्रयोग गरेर खेतबारी जोतेको पशुपतिनाथलाई पनि प्रिय छैन। यहाँ मात्र नभई अन्य ठाउँमा पनि गोरु जोत्न नहुने हो। तर, उपत्यकाबाहिरका बासिन्दाले यो कुरा सम्झिन सकेनन् र गोरु जोत्ने चलन बस्यो। उनीहरूले आफूलाई सजिलो हुने कुरालाई मात्र प्राथमिकतामा राखेर काम गरिरहेका हुन्।
धान रोप्दा र गोड्मेल गर्न आफ्नै बाहुबलले गर्नुपर्छ। त्यो गर्न नसकेरै अन्य ठाउँमा गोरु जोत्ने गरिएको छ। काठमाडौंमा भने पशुपतिकै बास भएको हुनाले गोरु नजोत्नु भन्ने शिवको पनि वचन रहेको जनविश्वासका साथ उपत्यकावासीले यसको पालना गर्दै आएका छन्।
