डा. प्रवीण श्रेष्ठ
विश्वमा जब कुनै रोगको महाप्रकोप फैलिन्छ अर्थात् प्यान्डेमिकको अवस्था आउँदछ तब त्यसको अन्त्य दुई तरिकाबाट हुन सक्दछ। कित प्राकृतिक रुपमा धेरै जनसंख्यामा रोग विरुद्धको प्रतिरोधात्मक शक्तिको विकास भएर प्यान्डेमिकको अन्त्य हुन्छ जसलाई हर्ड इम्युनिटी अर्थात् सामुदायिक प्रतिरोधात्मक शक्ति भनिन्छ। कित रोग विरुद्ध खोप लगाएर रोगको रोकथाम गरेर प्यान्डेमिकको अन्त्य हुन्छ जसलाई मास भ्याक्सिनेसन भनिन्छ।
पहिलो तरिका अर्थात् हर्ड इमुनिटीद्वारा प्यान्डेमिक निर्मुल हुनको लागि अधिकतम जनसंख्या अर्थात् कम्तीमा दुई तिहाई जनसंख्यामा उक्त रोग लागिसकेको हुनु पर्दछ जसले गर्दा समुदायमा रोग विरुद्धको प्रतिरोधात्मक शक्तिको विकास हुन्छ। जो व्यक्ति रोगको संक्रमण भइसकेपछि रोगबाट बच्न सक्दछ उक्त व्यक्तिमा रोग विरुद्धको प्रतिरोधात्मक शक्तिको विकास हुन्छ।
जब समुदायमा त्यस्ता व्यक्ति धेरै हुन्छन् तब रोग एकबाट अर्कोमा सर्न सक्ने सम्भावना कम हुन्छ र अन्त्यमा प्यान्डेमिकको अन्त्य हुन्छ। तर त्यति धेरै जनसंख्यामा संक्रमण फैलिसक्दासम्म धेरै मानिस सिकिस्त बिमारी भई मृत्यु पनि भइसकेको हुन्छ जुन अति ठूलो क्षति हुन आउँछ।
वर्तमान कोरोना प्यान्डेमिकको कुरा गर्दा विगत करिब डेढ वर्ष भित्र करिब २.५% भन्दा कम जनसंख्यामा कोरोना संक्रमण भएको छ अर्थात् विश्वको करिब ७८७४५००००० (सात अरब सतासी करोड पैचालिस लाख जनसंख्या मध्ये करिब १७८७००००० (सत्र करोड सतासी लाख ) लाई कोरोना संक्रमण भइसकेको छ।
