दिनेश पन्त
सन् १९८० को दशकदेखि त्रिभुवन विश्वविद्यालयले संस्थागत रूपमा अध्यापन गर्न थालेको समाजशास्त्र–मानवशास्त्र विधा अहिले अन्य विश्वविद्यालयमा समेत फैलिएको छ। यसबाट उल्लेख्य सङ्ख्यामा समाजशास्त्री–मानवशास्त्री उत्पादन भएका छन्। तैपनि यो विधामा अपेक्षित प्राज्ञिक सफलता देखिएको छैन।
कुनै पनि विधाको प्राज्ञिक सफलता वा उन्नतिमा शैक्षिक स्रोत, जनशक्ति, पूर्वाधार, संस्था र विधागत अभ्यास महत्त्वपूर्ण हुन्छन्। समाजशास्त्र–मानवशास्त्रमा यस्तो अभ्यासको छिटपुट प्रस्तुति भए पनि ठोस विश्लेषण भएको देखिँदैन। यद्यपि, यसका अभ्यासकर्ता विद्यार्थी, प्राध्यापक, अनुसन्धानकर्ता, व्यावसायिक एवम् समाज विज्ञानमा चासो राख्ने व्यक्तिहरूबीच चियागफ र सामाजिक सञ्जालमा विधाको अभ्यासमाथि छलफल तथा टिप्पणी भइरहेकै हुन्छ। यही परिदृश्यमा सार्थक एवम् प्राज्ञिक कृतिका रूपमा प्रणव खरेल र गौरव केसीले सम्पादन गरेको पुस्तक प्राक्टिसेस् अफ सोसियोलोजी इन नेपाल प्रकाशनमा आएको छ।
सम्पादकद्वय खरेल र केसीसहित पुस्तकमा प्राध्यापन एवम् प्राज्ञिक कर्ममा लागेका आठ लेखकको योगदान छ। विषयवस्तुका आधारमा चार खण्ड भएको पुस्तकको परिचय दिँदै सम्पादकद्वयले नेपालको विधागत इतिहास र अभ्यासको विवेचना गरेका छन्।
