कमलबहादुर महत
मुनिगुन्ठबारे जुम्लामा प्रचलित जनश्रुती छ– ‘काम गरप भाउव मुनिगुन्ठ, सक्तैन आमै नानोमान्ठ, कति रोटा खालाई मुनिगुन्ठ, आठ रोटा खाउँना ठूलोमान्ठ’। अर्थात्, ‘काम गरभन्दा मुनिगुन्ठ सक्दैन भन्छ, आफूलाई सानो मान्छे अर्थात् बच्चा छु भन्छ आमालाई। तर, रोटी खाने बेलामा आफू जवान भएको र बढी रोटी चाहिन्छ भन्छ।’
जुम्लामा खासगरी बच्चाहरूले काम नटेरेमा आमाले भन्ने गरेको जनबोली हो यो। यस्तै, मुनिगुन्ठे प्रवृत्ति अहिले शासनसत्तामा बस्नेदेखि गाउँ तहसम्म उपभोक्ता समिति वा अन्य नाममा ‘लुट्ने’ हरूसम्म देखिन्छ, ‘निर्दोष’ सर्वसाधारणबाहेक।
कोभिड–१९ ले संसारलाई सताएको छ। रोगभन्दा भोकले जीवन गुम्ने चिन्ता मानिसमा व्याप्त छ। कोभिड–१९ पछि कर्णालीबाट फेरि ‘कालापहाड’ फर्कने मानिस बढिरहेका छन्। खासगरी, कृषिमा व्यावसायीकरण नहुनु, श्रमप्रतिको सम्मानमा कमी, सरकारी बजेट पनि समयमै निकासा भएर रोजगारमूलक काम घरगाउँमै उपलब्ध नहुनुले मानिसमा निराशा छाएको छ। सरकारले तत्कालका लागि राहतको कार्यक्रम पनि कार्यान्वयनमा ल्याउन सकेको छैन।
संविधानको धारा ३३ ले रोजगारीको हकलाई मौलिक हकका रूपमा व्यवस्था गरेअनुसार ‘प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम’ कार्यान्वयनमा आएको हो। त्यसलाई कार्यान्वयन गर्न रोजगारीको हक सम्बन्धी ऐन, २०७५ जारी भएको छ। नेपाल सरकारले आर्थिक वर्ष ०७५÷७६ को नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमार्फत् सार्वजनिक विकास निर्माणका काममा रोजगारीका अवसर सिर्जना गरी पाँच वर्षभित्रमा नेपाली नागरिकले वैदेशिक रोजगारीमा जानुपर्ने अवस्थाको अन्त्य गर्ने घोषणा गरेको थियो। सोहीअनुसार प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम सुरु भएको हो।
