प्रभात खनाल
शब्दमा यथार्थ हुन्छ । सुख अनि दुःख हुन्छ। र ती शब्द कालान्तरमा इतिहास पनि बन्छन् जीवन्त ।
वि.स.२०५० को दशक, सुदूरपश्चिम।
हरेक गाउँमा एउटै दृष्य, मलिन अनुहार आँखामा आँशु टिलपिलाउँदै डाँडापाखा झरिरहेका मानिसहरुको ताँती देखिन्थ्यो । ‘देश जाने’ भन्दैओरालो झर्नेहरु धनगढीको गौरीफन्टा र महेन्द्रनगरको गड्डाचौकीनाका पारीबाट रेल चढेर बम्बैसहित र भारतका विभिन्न ठाँउ पुग्थे काम गर्न । त्यसका साक्षी बने भोजराज भट्ट।
उनले देखेको त्यही दृश्य शब्दमा उतारे । अनि कोरियो बम्बै जाने रेल,
पैया गुडन लाग्या बम्बै जाने रेलगाडीका पैया गुडन लाग्या ।
अब छुटन लाग्या पहाडका डाँडा खोला अब छुटन लाग्या ।
समय ठ्याक्कै याद छैन तर २०४५ सालअघि रचना गरेका हुन् उनले यो गीत। २०५० सालमा गीत उनले बजारमा ल्याए । सुदूरपश्चिमको नमिठो यथार्थको चित्र उनले शब्दमा उतारे । त्यतिबेलाको बम्बै र अहिलेको मुम्बईसहित भारतका अन्य ठाउँमा जानेको संख्या केही कम मात्र भएको छ अहिले । पीडा अझै उस्तै छ सुदूरपश्चिमको । त्यसैले अझैपनि सबैको मुखमा भुण्डिएको छ यो गीत । र झुण्डिएको छ भोजराज भट्टको नाम ।
कतिपयले त नाम हैन ‘बम्बै जान्या रेल गाडी भनेर चिन्छन्’ अलि भावुक हुँदै उनले भने ‘वास्तवमै यहि गीतले मेरो परिचय स्थापित गर्यो ।’
सुरुकै गीतमा सबैले दिएको माया उनको मनमा बसी सकेको थियो । तर त्यतिले कहाँ पुग्थ्यो र । देउडा गाएन मै लाग्ने निधो गरिसकेका थिए । सानो छँदा रहरले गाउने उनी अब करले गाउन थालेका थिए । जुन कर उनका श्रोताहरुको थियो ।
