सुशील बिके
महामारी वा विपत् जुनसुकै वेला पनि आउन सक्ने र जोसुकैलाई पनि प्रभावित गर्न सक्ने हुँदा पर्याप्त पूर्वतयारी गरिनुपर्ने दृष्टान्त कोरोना भाइरसले दिएको छ । चीनको वुआनमा पहिलोपटक देखिएको भाइरस अहिलेसम्म विश्वका २१३ देशमा फैलिएको छ । यसका कारण विश्वभर लाखौँ मानिस संक्रमित भएका छन् भने हजारौँको ज्यान गएको छ । अहिलेसम्म पनि न याे रोगको औषधि पत्ता लागेको छ, न खोप नै । यसको अन्त्य अर्थात् नियन्त्रण कहिले, कसरी, कुन बिन्दुमा पुगेर हुन्छ, भन्न सक्ने अवस्था छैन । यद्यपि अहिले मानवजाति आफ्नो अस्तित्वरक्षाका लागि नोबल कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) सँग लडिरहेको छ ।
यसले विश्वको राजनीतिक, आर्थिक र सामाजिक व्यवस्थामाथि नै हलचल ल्याएको छ । यसको तत्कालीन र दीर्घकालीन असर कस्तो हुनेछ, अहिले नै त्यसको आकलन गर्न सकिने अवस्था छैन । कोरोनाले सारा विश्व ठप्पजस्तै बनेको छ, जसका कारण उत्पादन, उद्योग, व्यापार, पर्यटनजस्ता अर्थतन्त्रका मुख्य खम्बाहरू प्रभावित भएका छन् । यी तथ्यले विश्वको अर्थतन्त्र गम्भीर संकटमा पर्ने देखिएको छ । नेपालजस्ता अति कम विकसित देशमा यसले चुनौती थपेको छ ।
