लोकतन्त्रलाई सान्दर्भिक बनाउने कसरी ?

नयाँ पत्रिका दैनिक

म्याथ्यु ड्यानकोम्ब
फाइल तस्बिर
फाइल तस्बिर

करिब ३७५ इसापूर्वमा लेखिएको प्लेटोको ‘द रिपब्लिक’ प्राचीन ग्रिक दर्शनको एक महत्वपूर्ण कृति हो र यसले पश्चिमा राजनीतिक चिन्तनलाई गहिरो ढंगले प्रभाव पारेको छ । ग्रिसलाई प्रायः ‘लोकतन्त्रको उद्गमस्थल’ भनेर चिनिन्छ, जहाँ विश्वकै पहिलो लोकतान्त्रिक प्रणाली एथेन्समा विकसित भएको थियो । डेमोक्रेसी अर्थात् ‘लोकतन्त्र’ शब्द नै ग्रिक भाषाबाट विकास भएको हो ।

यद्यपि प्लेटोको द रिपब्लिकमा लोकतन्त्रको तीव्र आलोचना गरिएको छ र यसलाई आधुनिक पश्चिमा समाजको लोकतन्त्रले उच्च महत्व दिएको सन्दर्भमा अनौठो लाग्न सक्छ । प्रायः सबै पश्चिमा राष्ट्र लोकतान्त्रिक प्रणालीमा सञ्चालन भइरहेका छन् र राजनीतिक बहस यही शासन प्रणालीको रक्षामा केन्द्रित हुन्छन् । उदाहरणका लागि हालसालैको अमेरिकी निर्वाचनमा ट्रम्प र ह्यारिसका समर्थक दुवैले आफूहरूले लोकतन्त्रको रक्षा गर्ने दाबी गरेका थिए ।

त्यसैगरी बेलायतमा वर्तमान लेबर सरकारले १६ वर्ष उमेरका व्यक्तिलाई मताधिकार दिने प्रस्ताव अघि सारेको छ । प्रश्न उठ्छ, प्लेटोले लोकतन्त्रको विरोध किन गरे ? र, के उनका तर्कले पश्चिमा विश्वमा लोकतन्त्रप्रतिको विश्वास घट्दो क्रममा रहेको कारणलाई बुझ्न मद्दत पुर्‍याउन सक्छ ?

प्रकाशित मिति: : 2025-01-22 15:18:00

प्रतिकृया दिनुहोस्