चीनले सन २०२३ मा करिब ५ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
निवर्तमान चिनियाँ प्रधानमन्त्री ली खछ्याङले आइतबार बेइजिङमा मार्च १३ सम्म जारी चीनको रबर स्टाम्प संसद नेशनल पिपुल्स कंग्रेस (एनपीसी)को उद्घाटन समारोहमा उक्त लक्ष्य सार्वजनिक गरेका हुन।
बेइजिङले गत वर्षको अन्त्यमा लकडाउन, सामूहिक काेराेना परीक्षण र क्वारेन्टाइनको ‘जिरो–कोभिड’ नीति खारेज गरेपछि विश्वको दोस्रो ठुलो अर्थतन्त्रलाई पुनर्जीवित गर्न खोजिरहेको बेला यो कमजाेर लक्ष्य आएको हो।
चीनले सन २०२३ मा अर्थतन्त्रप्रति किन सामान्य अपेक्षा राखेको छ ?
चीनको अर्थतन्त्र सन २०२२ मा आधिकारिक रूपमा ३ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ, जुन करिब ५.५ प्रतिशतको लक्ष्यभन्दा निकै कम हो। कडा महामारी प्रतिबन्ध, सम्पत्ति बजारमा मन्दी, निजी उद्यममाथि सरकारी दमन र संयुक्त राज्य अमेरिका–चीन व्यापार युद्धले वृद्धिमा बाधा पुर्याएको छ।
सन २०२० बाहेक जब कोभिड– १९ ले विश्व अर्थतन्त्रलाई उकासेको थियो। गत वर्षको आर्थिक वृद्धिदर माओत्सेतुङको सांस्कृतिक क्रान्तिको अन्तिम वर्ष सन १९७६ यताकै सबैभन्दा कम थियो।
यद्यपि, चीनको अर्थव्यवस्था महामारीबाट बलियो रूपमा पुनरुत्थान भएको देखिन्छ, उदाहरणका लागि, फेब्रुअरीमा विनिर्माण गतिविधिले अपेक्षाहरू तोडेको छ। एक दशकभन्दा बढीमा सबैभन्दा छिटो गतिमा विस्तार भएको छ। चिनियाँ अधिकारीहरूले आगामी जोखिमहरूको बारेमा चेतावनी दिएका छन।
चीनको थप विकासको लागि विशाल क्षमता र गति स्वीकार गर्दै लीले बाह्य वातावरणमा अनिश्चितताहरू, उच्च मुद्रास्फीतिसहित र चीनलाई दबाउने र नियन्त्रण गर्ने बाह्य प्रयासहरूको उदयलाई औंल्याएका थिए।
चीनको अर्थतन्त्रले आन्तरिक रूपमा पनि गम्भीर दीर्घकालीन चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ, जसमा विशाल आवास बुलबुले र चट्टान-तल जन्म दरको कारण घट्दो कामकाजी जनसंख्या समावेश छ।
अधिकांश अर्थशास्त्रीहरू चीनको उच्च-विकास युग प्रत्येक वर्ष डबल अंकको विस्तारको विशेषता रहेकाे विश्वास गर्छन्। यद्यपि, त्याे भने अपेक्षाकृत हुन सकेकाे छैन।
अस्ट्रेलियन थिंक ट्यांक लोवी इन्स्टिच्युटले गत वर्ष मार्चमा सार्वजनिक गरेको एक प्रतिवेदनमा सन २०५० सम्म चिनियाँ अर्थतन्त्र हरेक वर्ष औसत २–३ प्रतिशतले वृद्धि हुने प्रक्षेपण गरिएको थियो।
एनपीसीको उद्घाटनको क्रममा सत्तारूढ कम्युनिस्ट पार्टीले आगामी पाँच वर्षका लागि आफ्ना नेताहरू चयन गर्ने लीले संकेत गरेका छन्। बेइजिङले विकासलाई प्रोत्साहित गर्न सरकारी ढुकुटीमा धेरै निर्भर हुने छैन। उसले निजी उपभोगलाई पुनर्जीवित गर्न र ठुलाे मूल्यका वस्तुहरूमा खर्च स्थिर गर्ने आवश्यकतामा जोड दिन्छ।
सरकारले सन २०२३ मा कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी)को तुलनामा ३ प्रतिशतको वित्तीय घाटा हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको छ, जुन गत वर्षको २.८ प्रतिशतभन्दा केही बढी हो।
सन २०२२ मा एक करोड १० लाख रोजगारी सिर्जना गर्ने लक्ष्य राखिएकोमा सन २०२३ मा एक करोड २० लाख नयाँ सहरी रोजगारीको लक्ष्य तय गर्दै लीले रोजगारी सिर्जनामा पनि जोड दिएका छन।
हङकङको नाटिक्सिसस्थित एसिया प्यासिफिकका प्रमुख अर्थशास्त्री एलिसिया गार्सिया हेरेरोले भनिन्,‘मेरो विचारमा उनीहरूले अपेक्षाको व्यवस्थापन गरिरहेका छन। यदि तपाईं विवरणहरू हेर्नुहुन्छ भने उनीहरूले विशेष सरकारी ऋणपत्रहरू कम जारी गर्ने घोषणा गरिरहेका छन। उनीहरूले धेरै फ्रन्ट-लोडिङ गरेका छन् र उनीहरू बजेट घाटा बनाउन चाहँदैनन्।’
हङकङको पिनप्वाइन्ट एसेट म्यानेजमेन्टका प्रमुख अर्थशास्त्री झिवेई झाङकाअनुसार डिसेम्बरमा भएको प्रमुख वार्षिक आर्थिक सम्मेलन सेन्ट्रल इकोनोमिक वर्किङ कन्फरेन्समा देखिएको निराशावादी आर्थिक दृष्टिकोणबाट पनि यो लक्ष्य कोरिएको हुन सक्छ।
उनले भने, ‘त्यतिबेला अमेरिका र युरोप मन्दीको संघारमा रहेकाले विश्वव्यापी दृष्टिकोण थप चुनौतीपूर्ण थियो। चीनको आर्थिक पुनरुत्थान पनि अस्पष्ट थियो। सरकारको पूर्ण फेरबदललाई ध्यानमा राख्दै आगामी केही महिनाहरूमा नयाँ नेताहरूले निजी क्षेत्रको विश्वास कसरी बढाउँछन् भन्ने मुख्य मुद्दा हो। यो मेरो विचारमा वित्तीय र मौद्रिक नीतिभन्दा बढी महत्वपूर्ण छ ।’
के चीनले आफ्नो आर्थिक वृद्धिको लक्ष्य पूरा गर्ला ?
अधिकांश अर्थशास्त्रीहरूले चीनले सन २०२३ मा ५ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि हासिल गर्न सक्ने र सम्भवतः त्यो भन्दा बढी आर्थिक वृद्धि हासिल गर्न सक्ने विश्वास व्यक्त गरेका छन।
‘यो अत्यधिक आशावादी छैन र वृद्धिलाई बढावा दिन धेरै खर्च गर्दैन,’ आइएनजी वित्तीय समूहले एक नोटमा भनेको छ, ‘यसले दीर्घकालीन विकास चुनौतीहरूमा बढी ध्यान केन्द्रित गर्दछ। हाम्रो विचारमा यी लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न धेरै चुनौतीपूर्ण हुने छैन।’
पिनप्वाइन्ट एसेट म्यानेजमेन्टका झाङले भने, ‘बेइजिङको लक्ष्यलाई सरकारले सहन तयार गरेको वृद्धिको आधारका रूपमा हेर्नुपर्छ। गत वर्ष आर्थिक गतिविधिको आधार निकै कम भएकाले आर्थिक वृद्धिदर ५ प्रतिशतभन्दा तल झर्ने सम्भावना कम छ। एनपीसीबाट कुनै वित्तीय प्रोत्साहन छैन, जुन आश्चर्यजनक छैन किनकि आर्थिक पुनरुत्थान पहिले नै ट्रयाकमा छ।’
नाटिसिसका गार्सिया हेरेरोले चीनको अर्थतन्त्र यस वर्ष ५ प्रतिशतभन्दा बढी विस्तार हुने बताएका छन।
- एलजाजिराबाट
