कहिलेकाहीँ धेरैपटक सुनेको कुराको अर्थ झनै कम थाहा हुन्छ। सधैं सुनिरहेको कुरामा मानिस घोत्लिन्छ पनि कम।
'नेपाल दुई ढुंगाबीचको तरूल हो,' हामीले धैरै सुनेमध्येको भनाइ हो यो।
झन्डै तीन सय वर्षअघि पृथ्वीनारायण शाहले किन वा के सोचेर यसो भने, उनको आफ्नै व्याख्या भने पढ्न पाइन्न। त्यसबारे प्राज्ञ र कूटनीतिज्ञहरूका आ-आफ्नै व्याख्या भने छन्।
कतिले तर्क गर्छन्, दुई ठूला मुलुकबीच च्यापिएको सानो मुलुकको जोखिमलाई उनले इंगित गरेका हुन्। जसरी दुई ठूला ढुंगाबीच च्यापिएको तरूल नाजुक हुन्छ, त्यसरी नै दुई ठूला मुलुक भारत र चीनबीच अवस्थित नेपाल नाजुक छ भनेर उनले भनेका हुन्।
अर्काथरीको भनाइ छ, दुई विशाल मुलुकबीच च्यापिएको नेपालका सीमा छन्। ती सीमाभन्दा बाहिर नेपाल बढ्न सक्दैन।
पृथ्वीनारायण शाहको समय संसारभरिकै मुलुकहरूका लागि भौगोलिक विस्तारको समय थियो। जुन शासकसँग हिम्मत र दुस्साहस हुन्थ्यो, जुन राज्यसँग सैन्य क्षमता हुन्थ्यो, त्यसले अरू मुलुकहरूमाथि आक्रमण गर्थ्यो। आफ्ना भौगोलिक सीमा विस्तार गर्थ्यो। शाहले पनि नेपालको विस्तार त्यसरी नै गरेका हुन्।
पृथ्वीनारायणले चीन र भारतलाई हेरेर नेपाल राज्य विस्तारको आकांक्षाका सीमाबारे पो भनेका हुन् कि? वा, उनले नेपालको प्रगति र आर्थिक सम्भावनालाई दुई ढुंगाबीचको तरूलसँग जोडेका हुन्? दुई ढुंगाबीच च्यापिएको तरूल कति नै बढ्छ र!
