माधब कुमार बस्नेत

यसपालि ऐतिहासिक हुने कुराहरू नेपालमा निकैवटा भएका छन् (स्मरण रहोस्- अचेल कतिपयले “ऐतिहासिक” शब्दको प्रयोग “महत्त्वपूर्ण” भन्ने, सकारात्मक अर्थ दिने गरी प्रयोग गरेको देखिए पनि र “ऐतिहासिक” शब्द आफैँ विशेषण भए पनि नकरात्मक वा सकरात्मक अर्थ दिने नभई तठस्थ अर्थ भएको शब्द हो। यसको अर्थ इतिहासमा उल्लेख भएको, इतिहासमा वर्णन भएको, इतिहाससम्बन्धी आदि हुन्छन् । मैले पनि भोलि कसैले इतिहास लेख्दा वर्णन हुने विषय भन्ने अर्थमा प्रयोग गरेको हो) । त्यस्तैमध्येको एउटा हो सभामुखज्यूको परामर्श कार्यक्रम । २०७८ जेठ १३ गते प्रतिनिधि सभा विघटन विरुद्धमा परेका रिटहरूमध्ये १९ वटा रिटहरूको सुनुवाइ प्रधान न्यायाधीशको इजलासमा चलिराखेको थियो । ठीक त्यहीबेलामा विघटनविरुद्ध परेका मुद्दाहरूका विपक्षी विघटित प्रतिनिधि सभाका सभामुख अग्नीप्रसाद सापकोटा वर्तमान परिस्थितिमा आफ्नो भूमिका के हुन्छ वा हुनसक्छ भनेर संविधानविद्हरूसँग परामर्शको कार्यक्रम राख्‍नुभएको रहेछ ।

कोसँग, के विषयमा, कस्तो र कहिले परामर्श लिने भन्ने परामर्श चाहनेको खुसीको विषय हो । कसले के परामर्श दिनुभयो, त्यो उहाँहरूको आफ्नो विचार हो । उहाँहरूको निजी विचार र बोधको विषयमा पनि मेरो केहो टिप्पणी छैन । उहाँहरूको व्यक्तिगत बोध र विचारको रूपमा त्यसलाई सम्मान नै गर्छु । त्यसैले त्यसमा कसैले प्रश्‍न उठाउन पनि सक्दैन र उठाउनु पनि हुँदैन । मलाई यति कुराको ज्ञान हुँदाहुँदै पनि फेरि यो लेखेको कारणचाहिँ खासगरी केही कारणहरू छन् ।

पहिलो कारण, प्रतिनिधि सभाको सभामुख, जो त्यस संस्थाको प्रमुख व्यक्ति हुनुहुन्छ, यो संविधान निर्माण गर्ने प्रतिनिधि पनि हुनुहुन्छ, ले संविधान पढ्नु भएन वा पढ्नु हुन्न वा जान्नुहुन्छ र/वा मिच्नुहुन्छ भनेर म कसरी अनुमान गरूँ ? जुन विषयमा आफूसमेत विपक्षी भएको अदालतमा मुद्दा विचाराधीन छ त्यस्ता विषयमा संसद्‌मा बहससम्म हुन सक्दैन भन्ने संवैधानिक प्रतिबन्ध छ (धारा १०५) उही पदाधिकारी “म के गर्न सक्छु ?” भन्दै कानूनी सल्लाह खोजेर हिँड्नुहुन्छ ?!