जोसेफ सी स्याटर्थवेट
नेपाल घुम्ने इच्छा लेखकका थुप्रै सहकर्मी र मित्रहरुमा देखिन्छ। कमसेकम उसको साथमा नेपाल जान धेरै जनाले गरेको आग्रहबाट त्यस्तै लाग्छ। भलै आधाजसो त्यस्ता आग्रह मजाक र आधा गम्भीरतापूर्वक गरिएका थिए। सायद नेपाल टाढा र अलग भएकाले यस्तो आकर्षण उत्पन्न भएको हुनसक्छ। केही युरोपेलीबाहेक परम्परागत रुपमा नेपाल सबैबाट अलग छ। काठमाडौँ उपत्यकामा प्रसिद्ध हिन्दु र बौद्ध तीर्थस्थल छन् भन्ने जानकारीका कारण हुनसक्छ। राजधानी काठमाडौँ र यसका दुई छिमेकी सहर पाटन तथा भादगाउँ हिमालयनजिकै रमणीय उपत्यकामा अवस्थित छन्। यी सारा दृश्य मानिसहरुको दिमागमा बहुचर्चित सांग्रिलाका रुपमा बसेको हुनसक्छ।
नेपाल अधिराज्य भारतको उत्तरपूर्वी सीमामा पर्छ। उत्तरी दिशाबाहेक नेपाललाई भारतले तीनैतिरबाट घेरेको छ। तिब्बतसँगको नेपालको सीमामा विश्वकै अग्ला केही हिमाल छन्। जसमध्ये सगरमाथा सबैभन्दा प्रसिद्ध छ। नेपालको लम्बाइ करिब ५ सय माइल र चौडाइ करिब १ सय माइल छ। दक्षिणी भेगको एउटा सानो जंगलबाहेक पुरै देश अनेक श्रेणीका पर्वतमालामा अवस्थित छ। सो जंगल भने विश्वकै उत्तम सिकार क्षेत्रमध्ये एक हो। जनसंख्या ६० देखि ७० लाखको बीचमा छ।
राजधानी काठमाडौँ भारतको उत्तरी सीमाबाट करिब ७५ माइल टाढा पर्छ। जुन करिब ४ हजार ५ सय फिटको उचाइमा छ। काठमाडौँको जलवायु वर्षैभरी सुखद् रहन्छ। बाहिरी विश्वबाट काठमाडौँ जाने न रेलमार्ग छ न सडक। न त काठमाडौँनजिकै वा पुरै देशमा कुनै हवाई मैदान नै छ, शिवाय दक्षिणी सीमापारि। राजधानी पुग्न नेपालको सीमामा पर्ने भारतको बिहारस्थित रक्सौल सहरसम्म रेलमा जानुपर्छ। त्यहाँबाट नेपालतर्फ आमन्त्रित पाहुनाका रुपमा मात्रै यात्रा गर्न सकिन्छ। नत्र नेपालको प्रधानमन्त्रीकै अनुमति चाहिन्छ। रक्सौलबाट नेपाल प्रवेश गरेपछि काठमाडौँतर्फको यात्रा झनै असम्भव छ। युरोपेलीहरुका निम्ति कहिलेकाहीँ खुल्ने देशको एक मात्र हिस्सा यही हो। त्यो पनि कुनै पाहुनाघर, डोली, घोडा र अरु सुविधा प्रयोग नगरीकन। अनुमति पाएपनि यस्ता सुविधाविना असाध्यै कष्टका साथ मात्र यात्रा गर्न सकिन्छ।
