सूर्यबहादुर तामाङ
मानवशास्त्र, समाजशास्त्र र मनोविज्ञानको अध्ययन फर्मुलाले पनि उत्तर नभेटिने मान्छेको सोचाइ, नियत र व्यावहार समाजमा बग्रेल्ती रुपमा हजारौं वर्षदेखि किलाझैँ गाडेर बसेका छन् । अहिलेसम्म प्रतिपादित ‘वाद’हरु मानव मुक्ति र समताको निम्ति भन्दै भजाइए पनि समस्याको कर्कश आवाज बजिरहेकै छन् । उत्थान र समताको नाममा पिँधीय वर्ग, वर्ण, समुदाय, र लिङ्गले ज्यानको बाजी थाप्दै आइरहेका छन् । अफसोच ! शासकहरुले त्यसलाई लुकामारीको खेल ठानीदिन्छन् ।
अश्वेत, दलित, आदिवासी जनजाति र महिलाले भोगेको विभेदको बोझ देश फरक भए पनि समान खालका छन् । विज्ञान र प्रविधिको चमत्कारले टाल्न नसकेको प्वाल भएको यो मानव समाजमा समानताको आवाज उठाउनु भनेको जंगलमा सिंहसँग बिनाहतियार कुस्ती खेल्नुजस्तै हो । विश्वमा अहिले गणतन्त्र, लोकतन्त्र, समाजबाद, साम्यवाद, राजतन्त्र जे जति शासन व्यवस्था छन् मानव जातिको सम्मान समान छैन । २१औं शताब्दी नामकरण पाए पनि अहिले पनि विभेदका पुरानो र नयाँ अवयव प्रचलित छन् ।
