हाम्रोमा इतिहास र जनश्रुति कहाँनिर जोडिन्छ र छुट्टिन्छ, भन्नै सकिन्न। नेपालको मौलिक परम्परा हो, कुमारी प्रथा। यो यस्तो इतिहास पनि हो, जससँग धेरैभन्दा धेरै जनश्रुति जोडिएका छन्।
इन्द्रजात्राका बेला कुमारीको चर्चा नगरी यसको बखान कसरी सकिन्छ र ? कसैलाई पनि नेपाल चिनाउँदा अधिकांस समय दोहरिएर उल्लेख हुने गर्छ, कुमारी। जिवित देउता भनेपछि कसको मात्र अभिरूचि हुन्न होला ? त्यसैले कुमारी प्रथा प्रसिद्ध छ।
नेपाली पयर्टनमा कुमारीको जबरदस्त आकर्षण छ। विशेषत: काठमाडौं उपत्यकाको इतिहास जति पुरानो छ, कुमारीको चलन पनि लगभग उत्तिकै पुरानो मानिन्छ। साँच्चै को हुन् त कुमारी ?
