नेपाल भारत सम्बन्धमा सीमा विवादका कारण बढेको तिक्ततामा ‘को दोषी’? यो प्रश्नको उत्तर खोज्नुको खासै औचित्य छैन। यत्रो समय सीमा विवादको समाधान प्रयास नहुनुमा दोषी ‘को’ र त्यस पछाडिको नियत के? यदी दुई पक्ष तत्काल वार्ताको टेबलमा गएनन् भने आगामी दिनमा पछिल्लो प्रश्न र त्यसबाट उब्जिने आरोप प्रत्यारोपले यस्तो परिस्थिति उत्पन्न गर्न सक्छन् जसका कारण दुई पक्षबीच न्यूनतम सम्बन्ध कायम राख्ने प्रयास नै थप चुनौतीपूर्ण छ।
कालापानी र त्योसँग जोडिएका क्षेत्रहरुमाथि अहिले दुवै देशले आफ्नो क्षेत्र दाबी गरेकाले नै त्यसलाई दुवैले ‘विवादित’ मानी विदेश सचिवस्तरमा कूटनीतिक संवादद्वारा समाधान गर्ने निर्णय गरेका छन् उच्चतम तहमा। विवादको एउटा पक्षको नक्सामा ती भूभाग रहनु र अर्काकोमा रहँदा आपत्ति जनाउनु ‘झ्याली कूटनीति’ हो। नक्सामा समेटिएका भू–भागको भोगचलन गरिरहेको पक्षले वार्ता टालेरै त्यसलाई आफ्नो स्थापित गर्ने प्रयास कतै पनि स्वीकार्य हुँदैन सधैं। अहिले नेपालले दिएको सन्देश त्यही हो।
