नेपालका चर्चित गायक प्रेमध्वज प्रधानको कहानी बीएलमा (भाग ३)
नेपालका दुई कालजयी गायक प्रेमध्वज प्रधान र नारायणगोपालको दोस्तीले पारिवारिक रुप धारण गरेपछि असनको माहोल एक्कासी तातियो।
यसै क्रममा अर्का संगीतकार राममान श्रेष्ठ ‘तृषित’ को पनि आगमन भयो, २०१३ सालमा किलागलमा।
यस पछि के चाहियो?
असनको पुरै माहोल संगीतमय भयो।
राममान आफैं गीत लेख्थे। संगीत पनि भर्थे। उनको आगमनले असनको टोलटोलमा कन्सर्ट सुरु भयो। उनकै सक्रियतामा ‘नवकला परिवार’ पनि गठन भयो।
असनमा राममानको आगमन हुनुपूर्व नै प्रेमध्वजले रेडियो नेपालबाट स्वरपरीक्षा पास गरिसकेका थिए।
प्रेमध्वजले स्वरपरीक्षा पास गर्दाको घटना पनि रोचक छ। २००९ सालतिर आफ्नो साथी लक्ष्मणको पसलमा बसिरहेको बेला कुरा उप्किएछ– रेडियो नेपालले प्रत्येक आइतबार स्वरपरीक्षा लिन्छ भनेर।
यो सुनेर रोमाञ्चित भएका प्रेमध्वज अर्का साथी प्रेमबहादुर श्रेष्ठसँगै अघिल्लो आइतबार रेडियो नेपाल पुगेका थिए।
त्यहाँ उनले एउटा रोचक दृश्य देखे। रेडियो नेपालमा कमलनाथ अधिकारीकी १३ वर्षीया छोरी हार्मोनियमको तीनवटा सुर थिचेर हिन्दी गीत गाइरहेकी थिइन।
उनी पुरानो घटना सम्झदैँ भन्छन्, ‘त्यहाँ पुग्नुअघि रेडियो नेपालमा नेपाली गीत मात्र गाइन्छ जस्तो लागेको थियो। हिन्दी गीत गाएको देखेर अचम्म लाग्यो। मैले सोधेको पनि थिए–हिन्दी पनि गाउन पाइन्छ भनेर।’
पाइन्छ, भन्ने उत्तर सुनेपछि प्रेमध्वजले आफ्नो स्वरको परीक्षा लिन एक्लो ‘ज्युरी’ बसेका वाद्यशिरोमणि गणेशलाल श्रेष्ठको अगाडि तलद महमुदको ‘जिन्दगी देने वाले सुन’ भन्ने हिन्दी गीत नै गाइदिए।
सुरुमा उनी ढुकचुक थिए। नाम ननिस्किएला कि भनेर। तर, ३ दिनपछि नतिजा हेर्न रेडियो नेपाल पुग्दा आफै चकित परे।
स्वरपरीक्षामा उत्र्तीण भएका नवगायकहरूको नाम भित्तामा टाँसिएको थियो। जसमा उनको नाम ‘क’ श्रेणीको लिस्टमा थियो।
त्यति बेला ‘क’ श्रेणीमा पास हुनेलाई ३–४ वटा गीत गाउन दिने चलन थियो। र, एउटै गीतको पारिश्रमिक १० रुपैयाँ थियो।
‘मैले पास भएको पहिलो खबर आमालाई सुनाए। बुवालाई भन्दै भनिन्,’ उनी भन्छन्।
पहिलो पल्ट स्वरपरीक्षा पास भएपछि प्रेमध्वज यति तनावमा थिए, उनलाई गीत कसरी गाउने भन्ने चिन्ताले सताएको थियो।
‘मेरो समस्याको समाधान पनि आमाले गरिदिनुभयो। उहाँले नै रेडियो नेपालका तत्कालीन जागिरे भैरवबहादुर थापालाई भनिदिनुभयो,’ उनी आफ्नो जीवनमा परेको आमाको प्रभावको बखान गर्छन्।
प्रेमध्वजले रेडियो नेपालमा गाएको पहिलो गीत थियो, ‘याद कसैको आइरहेछ यो अँधेरी रातमा।’
यस गीतको शब्द र संगीत भैरवबहादुर थापाले नै कम्पोज गरेका थिए।
उनले गीत गाउँदा रेडियो नेपालमा गीत रेकर्ड गर्ने मेसिन आइसकेको थिएन। रेडियोबाट सिधै एयर हुने कारण गायकहरूले आफ्नो गीत आफै सुन्न पाउँदैन्थे।
प्रेमध्वजले रेडियो नेपालमा पहिलो गीत गाएर घर फर्किने बेला त्यही काम गर्ने एकजना कर्मचारीलाई सोधेका रहेछन्, ‘कस्तो लाग्यो मेरो गीत?’
उनले लगत्तै भैरवबहादुर थापाकै राष्ट्रिय गीत ‘हिमाल चुली हिउँका सेता थुप्राले ढाकेका’, दौलतविक्रम विष्टको शब्द तथा आफ्नै कम्पोजमा ‘यो मनको सानो मुनामा तिम्रो चित्र बनिरहोस्’ र श्यामदास वैष्णवको शब्दमा ‘ये मौन निशाका तारा हो’ जस्ता गीत गाए।
तर, यी कुनै पनि गीत आफूले सुन्न पाएनन्।
२०१४ सालमा आएर भूपि शेरचनको शब्द तथा नातिकाजीको संगीतमा ‘यो नेपाली शिर उचाली’ गीत रेकर्ड हुने भयो। गीत अमेरिकी लाइब्रेरीको सहयोगमा रेकर्ड हुने तय भयो। प्रेमध्वज त्यति बेला निकै दंग परेका थिए, पहिलोपल्ट आफ्नो स्वर सुन्न पाइने भइयो भनेर।
तर, रेकर्डको दिन हलमा अर्को रमाइलो घटना भयो।
पहिलोपल्ट नेपाली गीत रेकर्ड हुने पत्तो पाएका सारा म्युजिसियनले यति ठूलो स्केलमा बाजा बजाए, प्रेमध्वजको स्वर नै दब्बियो।
उनी भन्छन्, ‘मलाई अझै याद छ, अमेरिकी लाइब्रेरीबाट आएका व्यक्तिहरूले सबै म्युजिसियनलाई सम्झाउनु पर्यो, तपाईंहरूले सानो स्वरमा बजाउँदा पनि म्युजिक रेकर्ड हुन्छ।’
...
प्रेमध्वजको जीवनमा अर्को महत्वपूर्ण घटना भएको थियो।
गीत रेकर्ड हुनुपूर्व उनी आफ्नो बुवालाई जानकारी नदिई घुम्न मुम्बईतर्फ लागेका थिए। त्यो पनि इन्द्रचोकस्थित कृष्ण भण्डारका साहू रत्नबहादुर र सितारवादक नारायण श्रेष्ठसँग। भारतको राजधानी नयाँ दिल्लीमा रुसलगायत थुप्रै देशका प्रतिनिधि हतियारको प्रदर्शनी मेलामा सहभागी हुन आएका थिए।
वास्तवमा कृष्ण भण्डारका साहूलगायत अन्य व्यक्तिहरू हतियारको प्रदर्शनी हेर्न जान लागेका थिए।
तर, कसको बुद्धिले हो– मायानगरी मुम्बई जाने कार्यक्रम पनि तय भयो। मुम्बईको आकर्षणले प्रेमध्वजलाई सानैदेखि खिचेको थियो। त्यसैले उनीपनि यो भ्रमण दलमा सहभागी भए। मुम्बई जानका लागि उनले रेडियो नेपालमा गाएर जम्मा पारेको केही पैसा तथा आमासँग केही पैसा मागेर एक सय रुपैयाँ बनाएका थिए।
मुम्बईस्थित स्यान्डहर्सट रोडमा डेढ महिना बस्ने क्रममा सामान्य मान्छेले पनि अंग्रेजी फर्रर बोलेको देखेर उनलाई लागेछ, ओहो नपढी केही नहुने रहेछ।
काठमाडौंमा उनी २०१० सालमा एसएलसी परीक्षा पूरा गर्न नसकेर त्यत्तिकै बसेका थिए। त्यति बेला उनी सबै विषयमा पास थिए, मात्र संस्कृतमा ८ नम्बर आउँदा फेल हुनु परेको थियो।
मुम्बईबाट आउनेबित्तिकै उनी पद्मोदय स्कुल भर्ना भए। २०१३ सालमा पुनः एसएलसी दिँदा ४ सय ८० पूर्णांकमा उनले ४ सय ३२ अंक ल्याए।
‘मलाई मुम्बई यात्राले पढ्नुपर्छ भन्ने ज्ञान दियो। एसएलसीको तयारीका लागि १० महिना गीत गाइनँ,’ उनी सम्झन्छन्।
पछि प्रेमध्वजकै करकापले नारायणगोपालले पनि २०१६ सालमा एसएलसी पूरा गरेका थिए। जेपी स्कुलमा अध्ययनरत नारायणले पनि बीचैमा पढाइ छोडेका थिए।
‘मैले आफ्नो उदाहरण दिएपछि ऊ मान्यो। राममान र मैले किताबको जोगाड गरिदिएका थियौं। पास पनि भयो,’ उनी भन्छन्।
नारायणगोपाललाई रेडियो नेपालको स्वरपरीक्षा दिन पनि प्रेमध्वजले नै प्रोत्साहन गरेका थिए। नारायणले २०१६ सालमा रेडियो नेपालमा स्वरपरीक्षा दिँदा ‘पन्छीको पंखमा धर्तीको याद दियो’ गीत गाएका थिए। जुन गीत राममानले लेखेका थिए भने संगीत प्रेमध्वजको थियो।
यो पनि :
