नेपाल एक संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक राज्य हो । गणतन्त्रको स्थापना भएपश्चात् २०७२ सालमा जारी भएको संविधानले नेपाललाई ७ प्रदेशमा विभाजन गरेको छ । हाल नेपालमा ७ प्रदेश, ७७ वटा जिल्ला, ७ सय ५३ वटा स्थानीय तह र ६ हजार ७ सय ४३ वटा वडा छन् । नेपालको सबैभन्दा धेरै (१ सय ३७) जिल्ला र स्थानीय तह प्रदेश नं. १ मा रहेका छन् भने सबैभन्दा थोरै (७९) जिल्ला र स्थानीय तह कर्णाली प्रदेशमा रहेका छन् । प्रत्येक प्रदेशका आआफ्नै भौगोलिक, सामाजिक र सांस्कृतिक विविधता रहेका छन् ।
नेपाल एक बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक र बहुसांस्कृतिक विविधतायुक्त देश हो । २०६८ सालको जनगणनाको तथ्यांकनुसार नेपालमा जम्मा १ सय २३ वटा मातृभाषा, १ सय २५ जातजाति, मुख्य १० धर्म रहेका छन् । त्यसैगरी, नेपाल संस्कृतिको धनी देश हो । यहाँ विविध वेशभूषा, चालचलन, रहनसहन, संस्कार तथा जातजातिनुसारका आआफ्नै चाडपर्व तथा संस्कृति छन् । नेपालका प्रत्येक प्रदेशहरू धार्मिक, सांस्कृतिक, भाषिक, जातिगत विविधताले भपिरपूर्ण छन् । नेपालको आर्थिक आयामअन्तर्गत मानिसहरूको उत्पादनका साधनहरूमा पहुँच र श्रम बजारमा सहभागी हुने सक्षमतालाई बुझाउँछ । सन् २०१९–२० मा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा बाग्मती प्रदेशको योगदान सबैभन्दा बढी (३५ दशमलव ८ प्रतिशत) र कर्णाली प्रदेशको सबैभन्दा कम (४ दशमलव ३ प्रतिशत) रहेको देखिन्छ । नेपालमा सुदूरपश्चिम प्रदेशको कृषि क्षेत्रमा सबैभन्दा धेरै र बाग्मती प्रदेशको कम योगदान रहेको छ । थोक खुद्रा व्यापारमा बाग्मती प्रदेशको सबैभन्दा धेरै र कर्णाली प्रदेशको सबैभन्दा थोरै योगदान रहेको छ । निर्माण क्षेत्रमा गण्डकी प्रदेशको सबैभन्दा बढी र बाग्मती प्रदेशको सबैभन्दा कम योगदान रहेको छ । नेपालमा कृषि पेसासँगै नोकरी, व्यापार, मजदुरी, वैदेशिक रोजगारी, घरेलु तथा साना उद्योग आदि पेसामा संलग्न भएका छन् ।
