कार्ल मार्क्सले ‘अन दी ज्युज क्वेस्चन’मा १६औँ शताब्दीका एकजना पश्चिमी विद्वान् थोमस मुन्तजरको चर्चा गरेका छन् । मुन्तजरले आफ्नो समयमाथि प्रतीकात्मक रूपमा व्यंग्य गर्दै लेखेका थिए– ‘हेर, हाम्रा सम्राट र सबै शासकगण अहिले सुदखोर साहुहरू, चोर र डाँकाहरूका चाकरीमा छन्, उनीहरूले समस्त चराचर जगत्लाई आफ्नो कब्जामा पारेका छन् । समुद्रमा बाँच्ने माछा, हावामा उड्ने चराचुरुंगी तथा यस वसुन्धराका सबै उत्पादन, सबै उनीहरू कहाँ पुग्नुपर्छ ।’
दार्शनिक तात्विक चिन्तामा चिरन्तनता र युगीन चिन्तानिहित हुन्छ । राजनीतिका भने आफ्नै विडम्बना हुन्छन् । सामाजिक परिवर्तनका अनेकौँ महत्वपूर्ण र दूरगामी उद्देश्य बोकेर गतिशील रहे पनि, राजनीतिका तात्कालिक र समसामयिक प्रस्थान र गन्तव्य पनि हुने गर्छन् । त्यसैकारण, राजनीतिज्ञ र सिद्धान्तकारहरू तात्कालिक आवश्यकताअनुसार आफ्ना विश्लेषण तथा तात्कालिक कार्यभारमा हेरफेर गरिरहन्छन् । तर, राजनीतिको तात्कालिक स्वरूपमा जतिसुकै हेरफेर गरिए पनि यसको दार्शनिक लक्ष्य र अनुहार हमेसा प्रस्ट र खुला हुने गर्छ ।
