अधिकांश विद्यालयहरूमा शिक्षक र विद्यार्थीहरूका लागि छुट्टाछुट्टै शौचालय हुन्छ। शिक्षकहरूको शौचालय प्रायः सफा हुन्छ। यसको सरसफाइमा विद्यालय प्रशासनले बढी ध्यान दिन्छ। यहाँ पानीको व्यवस्था हुन्छ। अनि ताल्चा ठोकिएको हुन्छ।
विद्यार्थीहरूको शौचालय भने डुङ्डुङ्ती गनाउने हुन्छ। कति ठाउँमा त कहालीलाग्दो नै हुन्छ। वर्षौंदेखि सफा नभएर दिसा-पिसाब कट्कटिएको फोहोर शौचालय प्रयोग गर्नुको पीडा नेपालमा धेरै विद्यार्थीहरूले भोग्नु पर्छ।
तर, पाँचखाल नगरपालिकाको एउटा विद्यालयमा फरक दृश्य छ। यस नगरपालिकाको श्रीराम माध्यमिक विद्यालयमा शिक्षक र विद्यार्थीहरू एउटै शौचालय प्रयोग गर्छन्।
अधिकांश ठाउँभन्दा फरक अभ्यास गर्नुको कारण बताउँदै प्रधानाध्यापक राजमान तामाङ भन्छन्, 'एउटै शौचालय प्रयोग गर्दा शिक्षकहरू विद्यार्थीलाई सरसफाइ गर्न प्रोत्साहन गर्ने रहेछन्। विद्यार्थीहरू पनि सम्मानित महसुस गर्ने र सतर्क हुने रहेछन्। सरसफाइ गर्न जिम्मेवार विद्यालयका सहायकले पनि आवश्यक ध्यान दिने रहेछन्।'
यो शौचालयको कुरा धेरैलाई सामान्य लाग्न सक्छ। तर, हाम्रो समाज र विद्यालयमा भविष्यका कर्णधार भनिने विद्यार्थीहरू आज कसरी तयार र दीक्षित भइरहेका छन् भन्ने यसले स्पष्ट देखाउँछ।
