अहिलेको प्रतिनिधिसभा विघटन र संविधानको धारा ७६ (५) लाई बुझ्न सबैभन्दा पहिले २०४७ सालको संविधान बुझ्न जरूरी छ । २०४७ सालको संविधानको धारा ३६ (१), ४२ (१) र ४२ (२) सरकार बनाउने धारा हुन् ।
३६ (१) भनेको अहिलेको संविधानको ७६(१) हो । जहाँ एकल बहुमतको सरकार बन्छ । ४२ (१) भनेको अहिलेको ७६ (२) हो । जहाँ दुई वा दुईभन्दा बढी दलको सरकार बन्छ । ४२ (२) भनेको अहिलेको ७६ (३) हो जहाँ संसदमा रहेको सबैभन्दा ठूलो दलको नेताको नेतृत्वमा सरकार बन्छ ।
२०४७ को संविधानमा अहिलेको जस्तो ७६ (५) थिएन । यो नयाँ व्यवस्थ्ाा हो । जहाँ सरकार बनाउन प्रतिनिधिसभा सदस्य स्वतन्त्र रूपमा क्रियाशील हुन्छ ।
तीतो अभ्यास र अनुभव
२०४७ सालको संविधान जारी भएपछि चुनाव भयो । चुनावमा कांग्रेसले बहुमत प्राप्त गर्यो ।
बहुमत सरकारको नेतृत्व गर्दा गर्दै नीति तथा कार्यक्रम फेल भएपछि गिरिजाप्रसाद कोइरालाले संसद विघटन गर्नुभयो । त्यसपछि चुनाव भयो । २०५१ सालमा नेकपा एमालेको ८८ सिट, कांग्रेसको ८३, राप्रपाको २०, नेमकिपाको ४ सिट आयो र अन्य स्वतन्त्र ७ निर्वाचित भए ।
