डा. नम्रता पाण्डे
ज्ञान जति बुझ्यो बुझेर सकिंदैन। सीप सिकेर सकिँदैन। ज्ञानको गहिराइ अहिलेसम्म कसैले भेटेको छैनI कतिपय मानिसलाई मैले धेरै जानिसकें भन्ने लाग्दछ तर त्यो त अल्पताले दिएको भ्रम मात्र होI विद्यालय शिक्षादेखि लिएर, विश्वविद्यालयसम्म, गोष्ठी सेमिनारदेखि विदेशी तालिमसम्म, प्रवचन, भाषण र उद्घोषणदेखि लेखन र प्रस्तुतिसम्मका ज्ञान सीप सिकिन्छ सिकाइन्छ तर पूर्ण हुँदैन।
साहित्य रचनात्मक कार्य, व्यावसायिक शिक्षा आदि इत्यादिको ज्ञान र सीप भए पनि ती कुनै स्रोतबाट सिकेर, जानकारीको आधारमा अभ्यस्त भएका ज्ञान हुन्I व्यवहार र सिकाइको आधारमा विषयगत ज्ञान र वस्तुगत ज्ञान, कुन स्तरको, के जानियो, के सिकियो, कहाँबाट सिकियो त्यो थाहा हुन्छ। तर, कहाँसम्म जान्नुपर्ने हो त्यसको लागि बाहिरी ज्ञानभन्दा पनि भित्री ज्ञानले महत्व राख्दछI भौतिक र आध्यात्मिक दुवै ज्ञान मानिसले लिन सक्दछ र लिएको पनि छI जो भौतिक कुरालाई मात्र जान्ने कोशिस गर्दछ उसलाई आध्यात्मिकताको रूचि नहुन सक्दछI