सन् १९९७ मा राष्ट्रसंघीय शान्ति मिसनअन्तर्गत तत्कालीन युगोस्लाभियाको वोस्निया हर्जगोभिनामा खटिने मौका जुर्यो। एउटा तरुण इन्सपेक्टरका लागि द्वन्द्वग्रस्त युरोपेली मुलुकमा शान्ति मिसन जानु ठूलो उत्साहको अनुभव बन्ने नै भयो। राष्ट्रसंघ मुख्यालय न्युयोर्कले नै छनोट गर्दाको गौरवानुभूतिसँगै सीमित नियमित तलवबाहेकको आकर्षक कमाईको अवसरले मेरो युवा मन पक्कै रोमान्चित भइरहेको थियो। घरजम, केटाकेटीको खर्च, भविष्यका लागि केही गर्नुपर्ने दायित्वलगायत व्यवहारिक चुनौतीसँगै आएको बहुउपयोगी मौका–जससँग अन्तर्राष्ट्रिय ‘एक्सपोजर’को मजा पनि जोडिने भयो।
हाम्रो स्टेसन थियो, वोस्नियाको पूर्वी नगर रोगाटिका। जसको सदावहार जनसंख्या हाराहारी ७ हजार मात्रै हो। सुन्दर होचा पहाडहरुको काखमा बसेको रोगाटिका नगरका मानिसहरु गोरा र राम्रा मात्रै होइन, मिजासिला पनि थिए। जातीय द्वन्द्व र गृहयुद्धलाई नेताहरुको भ्रष्टिकरणसँग जोडेर व्याख्या गर्दा उनीहरु सायद हलुंगो महसुस गर्थे।
म सर्वियाली युवा लुधेको घरमा डेरा गरी बस्थें। लुधे यति मिल्ति र मिठा मनका थिए कि घरि–घरि उनी हाम्रै गाउँघरतिरका वुधबहादुरजस्तै प्रतीत हुन्थे। लुधेको सरलताले मलाई उनको राम्रो साथी बनाइसकेको थियो। म उनको देशप्रेमसँग नतमस्तक थिएँ। देश जातीय द्वन्द्वले तहसनहस भइरहँदा एउटै आयश्रोत घरभाडाले परिवार पालिरहेका उनलाई हामी नेपालीको संगत मनोवैज्ञानिक राहत थियो। हामी फुर्सदको समयमा बेला–बेला लोकल ब्राण्डी राखिया (आलुबखडा, बेललगायतका फलबाट बनेको) पिउँदै गफिन्थ्यौं। लुधे कहिले भावुक, कहिले आक्रोशित हुँदै भन्न थालिहाल्थे–नेताहरु स्वार्थी र भ्रष्ट भएकाले हामी नागरिकले दुःख पाउनुपर्यो।
