लालशंकर घिमिरे 
सैद्धान्तिक र व्यावहारिक दुवै हिसाबले कम परिमाण तथा कम दरको आयात र बढी परिमाण तथा बढी दरको निर्यात उच्च आर्थिक वृद्धिको संवाहक हुन्छ। नेपालको अवस्था भने उल्टो छ। अपवादका केही आर्थिक वर्ष (आव) मा वाहेक निर्यात भन्दा आयात परिमाण र लागत दुवैका हिसाबले ज्यादा छ। (हे.तालिका–१)

जहिल्यै पनि निर्यातको तुलनामा आयात धेरै भएकै कारण हाम्रो अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार सधैं असन्तुलित रहँदै आएको छ। त्यसैले नेपालमा दिगो तथा फराकिलो त कुरै नगरौं उच्च दरको आर्थिक वृद्धि पनि हुनसकिरहेको छैन। यो आलेख नेपालको आर्थिक वृद्धि कम हुने वा गराउने प्रमुख कारण नेपालको घाटाको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार हो भन्नेमा केन्द्रित छ।

हिसाबकिताब राखिएदेखि भनौं वा यो उपलब्ध भएयताको समय वा २०४७ सालको परिवर्तन अघि वा पछि – नेपालको आर्थिक वृद्धिदर निकै नै कम रह्यो। उदाहरणको लागि प्रजातन्त्र पुनस्र्थापनाको प्रारम्भिक काल २०४८–२०५२ सालको कालखण्ड होस् या माओवादी हिंसाको शुरुआती चरण २०५३–२०५७ को अवधि; २०५८ देखि २०६२ सालको राजाको प्रत्यक्ष शासनको अवधि होस् या, गणतन्त्र बहालीको शुरुआती कालखण्ड २०६३–२०६७ बीच वा संविधान निर्माणको शुरुआती समय २०६८–२०७३ बीच – औसत आर्थिक वृद्धिदर निम्न तहमै रह्यो। (हे. तालिका–२)

आव २०७३÷७४ देखि २०७५÷७६ सम्म भएको क्रमशः ७.७ प्रतिशत, ६.३ प्रतिशत र ६.७ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि तुलनात्मक रूपमा उत्साहजनक थियो। तर यो उत्साह लामो समय टिकेन। गएको आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को वृद्धिदर २.२७ को हाराहारीमा रहने २०७७ वैशाखतिरको अनुमान विपरीत १ प्रतिशतको हाराहारी वा त्योभन्दा कम हुने अवस्था आयो।