नेपालमा भए कहीं नभएको जात्रा हाँडीगाउँमा भनिन्थ्यो । अमेरिकामा हाँडीगाउँ छैन । तर, दिमाखको त्यही भूगोल लिएर अमेरिकाको टेक्सास आएका नेपालीले त्यहाँको डल्लासलाई मिनी हाँडीगाउँ बनाइ दिए । बर्मा गए कर्मसँगै, नेपाल गए कपालसँगै, अमेरिका आए आचरणसँगै भनेझैं डल्लासमा पनि त्यस्तै जात्रा देखाइदिए । अरू आधारमा त नेपालीलाई बाँडे, बाँड़े- यस वर्ष त दशैंको टीका अक्टोबर ७ मा लगाउने कि ८ मा लगाउने भनेर पनि बाँडे । 

डल्लास अमेरिकाको यो क्षेत्रको एक मिनी नेपाल नै हो । यो मिनी नेपालमा राम्रै तरक्की (पैसा कमाउने) गर्ने धेरै नेपाली छन् । यो राम्रो पक्ष छ । तर, पैसा कमाएपछि नेपालीसँग अरू पनि खरावीहरू सँगै आउँछन्, ती पनि यहाँ बाक्लै छन् । त्यस्तै एउटा खराबी हो- सबै नेता हुनुपर्ने, त्यसका लागि संस्था खोलेर भिजिटिङ कार्ड बाँड्नैपर्ने । डल्लासको नेपाली डायस्पोरामा यो पनि एक महामारीकै रूपमा छ । अलिकति पैसा कमाएपछि यहाँका हरेक नेपाली समाजसेवी, सामाजिक अभियन्ता र सञ्चारकर्मीमा बढुवा हुन्छ ।

डल्लासमा नेपालीका विभिन्न पृष्ठभूमिका अनेकौ संस्था छन् । कोही कसैलाई गन्दैन, सबैले आआफ्नै संस्था ठूलो र महान् भन्छन् । यसो गर्दा यी संस्थाहरूले नेपालीलाई जोड्ने हैने, छुट्याउने काम गरिरहेका छन् । तर, यो सत्य कोही स्विकार्नेवाला छैन ।  

यहाँका धेरै संस्थामध्येको एक हो-  नेपाली सांस्कृतिक तथा अध्यात्मिक केन्द्र(NCSC ) । यो धर्म र संस्कृतिको नाममा स्थापित संस्था हो । धर्म भावना र आस्थासँग जोडिने भएकाले यसको जोड्ती अलि गतिलो हुन्छ । त्यसमा पनि नेपाल र नेपाली ब्राण्डिङ गरिदिएपछि त 'गजब्बै' हुन्छ । 

अहिले यो संस्था युलेस मेगा प्रोजेक्टका नाममा ठूलै सपना लिएर अगाडि बढेको छ । शिवरात्रीमा युलेसमा भव्य मन्दिर निर्माण शुभारम्भ गर्ने भनेर सिंगो समुदायलाई परिचालित गरेर ठूलो धनराशी संकलन गरिरहेको छ । यसका लागि यहाँका धेरैजसो नेपाली जोडिएका पनि छन् । 

नेपालमा कसैलाई सराप्नु पर्यो भने अर्झै पनि 'तेरो घरमा कांग्रेस पसोस्' भन्ने चलन छ । कतिले यो किन भनेको भनेर थाहा नपाएकाले अनुहार खुम्च्याउन सक्छन्, कति कांग्रेसजनलाई यो भनेको मन नपर्न सक्छ, त्यो बेग्ले कुरा हो । तर, सत्य के हो भने खासगरी पूर्वी नेपालमा आज पनि कसैलाई श्राप दिनुपर्यो भने यसो भन्ने पुस्ता बाँचेकै छ । 

यो नेपालको कुरा भयो । तर, अमेरिकाको खासगरी टेक्सासको डल्लासमा भने त्यसो नभनेर यसो भन्न थालिएको छ- तेरो संस्थामा 'माधवगुरू' पसुन् । अरू ंसंस्थामा त उनको पहुँच पुग्दैन क्या रे । तर, धार्मिक र ज्योतिषसँग सम्बन्धित संस्थामा भने माधवगुरू पसेपछि काम 'तमाम्' भएका अनेक दृष्टान्त छन् । उनको पृष्ठभूमि नजान्ने धेरैलाई भ्रम छ । उनी ज्योतिषलाई मेजर विषय बनाएर पढेका ज्योतिषी नै हैनन् , उनको विषय साहित्य हो । तर, नेपालमा एउटा विशेष परिस्थितिमा पृथ्वीनारायण शाहका मूलपुरोहित वशिष्ठगोत्रीय भट्टराई भएको खास कारणले तत्कालीन नारायणहीटी दरवारमा नायव बडागुरू हुन पुगे । त्यसको केहीपछि पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका तत्कालीन  प्रा.डा. मंगलराज जोशीको निधन भएकाले उनी पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिको अध्यक्ष हुन पुगे । उनी नायव बडागुरू भएकै बेला नेपालको राजसंस्था पनि सकियो । त्यतिबेला दरवारनिकट मानिसहरूले उनलाई 'अलच्छिना' रहेछन् भन्ने गर्थे । कारण, यिनी दरवारमा नायव बडागुरू भएकै केही दिनमा तत्कालीन राजा वीरेन्द्रको वंशनाश भएको थियो । राजसंस्था सकिए पनि त्यही पृष्ठभूमि भजाएर श्रीमती कान्ता भट्टराई कमल थापाको पार्टीमा केन्द्रीय सदस्य हुँदै सांसद र राज्यमन्त्री पनि बनाए । 

माधवगुरू मन्दिरका मूलपुरोहित डा. शेखर पण्डितलाई त्यहाँबाट हटाएर उनीसँगको पुरानो हिसाबकिताब चुक्ता गर्न चाहन्छन् । त्यसो गर्दा त्यहाँ आफ्ना शिष्य मेघराज निरौेलालाई मूलपुरोहित बनाउन पनि सकिन्छ र उनीमार्फत् अमेरिकामा रहेको भुट्निज नेपाली समुदायलाई पनि आफ्नो जजमानी बजार बनाउन पाइन्छ भन्ने माधवगुरूको कुटील चाल हो । संस्थाका अध्यक्ष पोखरेल पनि त्यही चालको गोटी बन्न पुगे । डल्लासको नेपाली डायस्पोराका लागि यो एक आत्मघाती कदम हो ।  

उनै माधवगुरू जब डल्लास आए र नेपाली सांस्कृतिक तथा अध्यात्मिक केन्द्रमा प्रवेश गरे । त्यसपछि सुरू भयो-' माधव गुरू पसुन्' को त्यो श्रापित राजनीति । उनी त्यहाँ भएका दुई पुरोहितमध्ये मेघराज निरौलालाई च्यापेर एउटा कि्त्तामा लागे। मन्दिरका मूलपूरोहित डा. शेखर पण्डितसँग दरवारिया भूमिकामा हुँदा नेपालदेखिकै केही 'हिसावकिताव' बाँकि थियो जस्तो छ ।यहाँको एक पृथ्वीनारायण शाहवाला संस्थाले बनाएको पात्रोलाई आधार बनाएर उनले दशै राजनीति शुरू गरे ।

दशैलाई मोहरा बनाएर सुरू भएको यो राजनीतिमा उनी आफ्ना शिष्य मेघराज निरौलालाई लिइर अक्टोबर ७ वाला दशैमा लागे । उता, संस्थाका मूलपुरोहित डा. शेखर पण्डित भने  नेपालकै हिसाबले अक्टोबर ८ मै दशैंको टीका लगाउने पक्षमा अडिग रहे । अब यो संस्थामा माधव गुरू पसुन् को करामत देखियो । संस्थाका मूलपूरोहित डा.पण्डित  अक्टोबर ८ मै दशैंको टीका लगाउने भए भने पुरोहित मेघराज अक्टोबर ७ मा । सुरूमा संस्थाले अक्टोबर ८ मा दशैंको टीका लगाउने भने पनि त्यसमा संस्थाका अध्यक्ष सुरेशचन्द्र पोखरेल टिकेनन् । पछि, माधवगुरूवाला पञ्चाङ्ग निर्णय समितिको निर्णयानुसार भन्दै अक्टोबर ७ वालाका पक्षमा लागेर प्रेस विज्ञप्ती नै निकाल्न पुगे । यसबाट दशैंलाई लिएर संस्था नराम्ररी दुई फ्याकमा बाँडियो । मूलपुरोहित र पुरोहितका जजमानहरू पनि दुई फ्याकमा बाँडिए । संस्थाका सदस्य र शुभचिन्तकहरू पनि ठाडो चिामा चिरिए ।

यसले गर्दा धार्मकि हिसाबले एक भएको डल्लासको नेपाली समुदाय नै नराम्ररी विभाजित हुन पुग्यो । पुरोहित र मूलपुरोहितभन्दा पनि अगाडि बढेर संस्थाका अध्यक्ष पोखरेल नै दशैंको नेपाली सनतातनविरूद्ध उभिएर पुरोहितको पक्षमा लागे । अब मूल पुरोहित पक्ष जो नेपालकै समयका आधारमा अक्टोबर ८ मा दशैंको टीका लगाउँछ- त्यो पक्षले किन उनको साथ दिने ? किन उनको युलेस मन्दिर परियोजनालाई सघाउने ?

माधवगुरू मन्दिरका मूलपुरोहित डा. शेखर पण्डितलाई त्यहाँबाट हटाएर उनीसँगको पुरानो हिसाबकिताब चुक्ता गर्न चाहन्छन् । त्यसो गर्दा त्यहाँ आफ्ना शिष्य मेघराज निरौेलालाई मूलपुरोहित बनाउन पनि सकिन्छ र उनीमार्फत् अमेरिकामा रहेको भुट्निज नेपाली समुदायलाई पनि आफ्नो जजमानी बजार बनाउन पाइन्छ भन्ने माधवगुरूको कुटील चाल हो । संस्थाका अध्यक्ष पोखरेल पनि त्यही चालको गोटी बन्न पुगे । डल्लासको नेपाली डायस्पोराका लागि यो एक आत्मघाती कदम हो ।  

संस्थाले गर्नु चाँहि के पर्थ्यो भने उसले दशैलाई विवादमा ल्याउनु हुदैन थियो । यत्रो ठूलो परियोजना चलाइरहेको संस्थाले हाललाई नेपालकै अनुसार सनातनी दशैं मनाउन आग्रह गर्नुपर्थ्यो । त्यसो हुँदा विवाद नै आउँदैनथ्यो। त्यसो गर्न सकिदैन थियो भने पनि आफू तटस्थ बसेर दुबै पक्षलाई सम्मान गर्नु पर्थ्यो । त्यसो नगरेर यो संस्थाले एक गम्भीर गल्ती गरेको छ । यसबाट उसको परियोजनालाई त धक्का पुग्छ नै, नपाली डायस्पोरालाई अरू विभाजित गर्न सहयोग पनि पुग्छ । 

नयाँ पुस्ता यसै पनि हिन्दू धर्मका कतिपय कुराहरू समयानुसार तर्कसम्मत र वैज्ञानिक भएनन् भनेर विकर्षित भैरहेको अवस्था छ । यस्तो अवस्थामा दशैको टीका पनि एक दिन बनाउन नसक्ने 'धर्मभीरू'हरूको पछाडि किन लाग्ने भन्ने ? उनीहरूको मतलाई मलजल पुग्छ । अझ त्यसमा पनि एउटै संस्थाका मूलपुरोहितका लागि एकदिन पछाडि टीकाको शुभसाइत हुने अनि पुरोहित र अध्यक्षका लागि एक दिन अगाडि नै साइत आउने भनेपछि यो जति गाइजात्रा के हुन्छ ? विनाशकाले विपरति वुद्धि भनेझै अहिले भएको त्यही हो । 

त्यसैले अमेरिकाको अन्य नेपाली डायस्पोराका मानिसहरू भनिरहेका छन्- कहीँ नभएको जात्रा डल्लासमा ... त्यो पनि दशैंमा ।