कोरोना भाइरस महामारी सुरु भएयता विस्तारै यसले फोक्सो तथा मिर्गौैला रोगका बिरामी बढाउन थालेको छ। कोरोना भाइरस संक्रमितका फोक्सोका साथसाथै मिर्गौलामा पनि असर परेको चिकित्सकहरूले बताएका छन्। यही कारण भविष्यमा ठूलो संख्यामा मिर्गौलाका बिरामी हुनसक्ने सम्भावना तीव्र भएको गएको छ। यिनै सन्दर्भमा मोरङस्थित विराट मेडिकल कलेज तथा टिचिङ अस्पतालका मिर्गौला रोग विशेषज्ञ डा. रविन राईसँग आयोमेल संवाददाता रेणु त्वानाबासुले गरेको कुराकानी :
डायलिसिस किन गर्नुपर्छ?
जब दुवै मिर्गौला (किडनी) ले काम गरिरहेका छैनन्, त्यस अवस्थामा कृत्रिम तरिकाले किडनीको काम गर्ने विधिलाई डायलिसिस भनिन्छ। डायलिसिस एक प्रक्रिया हो जुन कृत्रिम रूपमा फोहोर उत्पादन र शरीरमा संकलन गरिएको बढी पानी मिल्छ जुन किडनी विफलताको कारण हो। डायलिसिस पूर्ण किडनी असफलता वा अन्तिम चरणको किडनी रोग वा तीव्र मिर्गौलामा चोट लागेका बिरामीका लागि जीवन रक्षा गर्ने प्राविधिक उपचार हो।
डायलिसिस कहिले गर्नुपर्ने हुन्छ?
जब मिर्गाैलाको दक्षता ८० देखि ९० प्रतिशतले घट्छ, यो अवस्था अन्तिम चरणको मिर्गौला रोग हो। यसमा फोहोर उत्पादन र तरल पदार्थ शरीरबाट बाहिर निस्कन सक्दैनन्। विषाक्त पदार्थ जस्तै, क्रिएटिनिन र अन्य नाइट्रोजन फोहोर पदार्थका रूपमा शरीरमा जम्मा गर्दा बान्ता, थकान, सुजन र सास फेर्नेजस्ता लक्षण निम्त्याउँछन्। यिनीहरूलाई सामूहिक रूपमा यूरेमिया भनिन्छ। यस्तो समयमा, सामान्य चिकित्सा व्यवस्थापन अपर्याप्त हुन्छ र बिरामीले डायलिसिस सुरु गर्नुपर्छ। डायलिसिस किडनीको कार्यका लागि एक प्रभावी विकल्प हो।
के डायलिसिसले मिर्गौलालाई फेरि काम गर्ने बनाउँछ?
होइन, मिर्गौला फेल भएका बिरामीमा डायलिसिस गराइसकेपछि फेरि मिर्गाैलाले काम गर्दैन। मिर्गाैला फेल भएका बिरामीमा डायलिसिस मिर्गौलाको कामका लागि विकल्पमात्र हो। शरीर स्वास्थ राख्न मिर्गौला फेल भएका बिरामीले नियमित डायलिसिस गराउनु अतिआवश्यक छ।
तर, अकस्मात केही समयका लागि मिर्गौला फेल भएका बिरामीले भने छोटो अवधिका लागि डायलिसिस गराउनु आवश्यक हुन्छ। त्यस्ता बिरामीको मिर्गौला केही दिन पछि फेरि पूर्णरूपमा काम गर्न थालेपछि पछि डायलिसिस गराउनुपर्दैन।
