जुम्लाको स्याउ खेती निकै बढिरहेको छ र यसले जिल्लाका किसानहरूलाई आर्थिक स्थिरता दिनमा ठूलो भूमिका निभाएको छ।

यहाँका किसानहरूले गाला, किङरेड, फुजी लगायतका विभिन्न स्याउका जातहरू उत्पादन गरिरहेका छन्, जसका कारण जुम्ला स्याउको बजार पनि बढ्दै गएको छ।

चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को साउनदेखि असोजसम्ममा करिब ४ हजार ७२५ मेट्रिक टन स्याउ बाहिरी जिल्लामा पठाइएको छ। जुम्लाका स्याउ बिक्रीको कुल मूल्य करिब ३३ करोड सात लाख ५० हजार रुपैयाँ छ, जुन धेरै उच्च मूल्य हो।

यसका साथै, यस वर्ष १३ हजार मेट्रिक टन स्याउ उत्पादनको अनुमान गरिएको छ, जुन केही कम भएको भए पनि किसानहरूको आम्दानीमा कमी आएको छैन।

२०८१/८२ मा ४ हजार ३२५ हेक्टरमा स्याउ खेती गरिएको थियो भने चालु वर्षमा यो क्षेत्रफल बढेर ४ हजार ४४५ हेक्टर पुगेको छ, जुन सकारात्मक संकेत हो। स्याउ खेतीमा कृषकहरूको आकर्षण बढ्नु र ७०.५% घरपरिवार स्याउ खेतीमा संलग्न हुनु यस क्षेत्रको कृषि समृद्धि र स्थिरता सुनिश्चित गर्ने आधार हो।

तिला गाउँपालिकाकाे  रारा जस्ता स्थानहरूमा स्याउको मूल्य प्रति किलो ७५ रुपैयाँ भन्दा बढी भएको जानकारीले यस क्षेत्रको कृषि व्यापारको समृद्धि देखाउँछ। यसरी, जुम्ला स्याउ कर्णाली प्रदेशको प्रमुख नगदेबालीको रूपमा स्थापित भएको छ।

यसका साथै, स्याउको उत्पादनमा विविधता पनि छ। रेड डेलिसियस, गोल्डेन डेलिसियस, फुजी, इटालियन र जनाधन जस्ता उन्नत जातका स्याउहरू किसानहरूले उत्पादन गर्दै आएका छन्। यसले जुम्लाको स्याउको उच्च गुणवत्ता र बहुपरकारीतालाई प्रमाणित गर्छ।

यदि जुम्लाको स्याउलाई अझ व्यावसायिक र विश्वव्यापी स्तरमा विस्तार गर्न चाहन्छ भने, ब्राण्डिङ र बजारमा यसको पहिचानलाई अझ मजबुत बनाउनु आवश्यक छ। यसका लागि, किसानहरूको उत्पादनलाई थप व्यावसायिक बनाउन र उच्च गुणस्तरीय स्याउको प्रचार गर्न कृषि विकास कार्यालय र अन्य संघसंस्थाहरूको सहयोग महत्वपूर्ण हुनेछ।